De jacht op ortolaanstropers

De nieuwe minister van Milieu, Nicolas Hulot, heeft de jacht op ortolaanstropers geopend. Hij heeft de prefect van Les Landes (40) dringend verzocht om de strijd tegen het stropen van de in Europa beschermde ortolaan (ortolan of bruant ortolan) krachtiger ter hand te nemen. De ortolaan is een vinkachtig vogeltje dat behoort tot de familie van de gorzen. Het is een nuttige vogel, omdat hij leeft van insecten en rupsen. In Frankrijk wordt het beestje door sommigen beschouwd als een culinaire delicatesse. Vanaf half augustus tot in oktober, wanneer zij uit het noorden van Europa naar Afrika vliegen om te overwinteren, is het in het zuidwesten van Frankrijk (met name in Les Landes) een lucratieve bezigheid om ze te vangen met behulp van slagnetten. Deze worden op bekende trekvogelrustplekken geplaatst en zodra een of meer vogeltjes een net aanraken klapt het dicht. Na enige tijd kan de stroper zijn "oogst" binnenhalen.

De gevangen vogeltjes worden in kleine kooitjes gevangen gezet en gedurende enkele weken vetgemest met gierst. Vervolgens worden ze levend in armagnac gedompeld en verdronken. In december verkopen de stropers ze aan restaurants voor 100-150 euro per stuk. Restaurants roosteren ze in de oven en zetten ze à raison van 300 euro voor aan hun gasten. Franse fijnproevers en chefkoks beweren dat zij een eeuwenoude culinaire traditie in stand willen houden en zij pleiten voor een tijdelijke jaarlijkse ontheffing van het verbod. Maar er staan voor de stropers en voor de restaurants dus vooral hoge bedragen op het spel.

De ortolaan is volgens de europese Vogelrichtlijn (1979) en sinds 1999 ook volgens de franse wet een beschermde vogelsoort, omdat het aantal ortolanen in Europa snel afneemt. Ortolanen broeden in houtwallen en heggen, die in veel landbouwgebieden steeds schaarser worden door de toename van grootschalige landbouw. In Nederland en België is de ortolaan als broedvogel al uitgestorven. In europese landen waar hij nog wel voorkomt nemen de aantallen sterk af (tussen 1980 en 2012 met 84%). Vandaar dat de ortolaan ook staat vermeld op de rode lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN (International Union for Conservation of Nature), waarvan veel landen en natuurorganisaties over de hele wereld lid zijn.

De EU Vogelrichtlijn bevat een lijst van 187 zeldzame of bedreigde vogelsoorten. Voor deze vogelsoorten zijn Speciale Beschermings Zones (Vogelrichtlijngebieden) aangewezen. Uiteindelijk moet een europees netwerk ontstaan van natuurgebieden. Dit netwerk wordt Natura 2000 genoemd. Alle EU-landen houden zich aan de Vogelrichtlijn, maar hun inspanningen zijn grotendeels nutteloos doordat in Frankrijk de jaarlijkse illegale jacht op de ortolaan van overheidswege oogluikend wordt toegestaan. De voorzitter van de franse Dierenbescherming zegt zelfs in het bezit te zijn van een schriftelijke opdracht van een voorgaande franse regering aan de politie om ortolaanstropers niet lastig te vallen. De franse politie treedt in het najaar dan ook niet of nauwelijks op tegen de stropers. In juni 2016 kreeg Frankrijk van Brussel nog twee maanden de tijd om het verbod actief te handhaven, maar tot nu toe heeft dat niet veel geholpen.

De LPO (Ligue pour la Protection des Oiseaux) strijdt al jaren tegen de "pratiques barbares" die de jacht op de ortolaan meebrengt. Zij sporen de met slagnetten gevangen ortolanen op en bevrijden ze. Door de slagnetten gewonde vogeltjes worden naar een vogelopvang gebracht, waar ze worden verzorgd tot ze verder kunnen vliegen. Nu de nieuwe minister van Ecologie een in Frankrijk zeer bekende voorvechter van Natuurbescherming is, gloort er misschien hoop voor zowel de ortolaan als voor de natuur en de biodiversiteit. Of Nicolas Hulot daadwerkelijk van doorpakken weet zal de komende herfst moeten blijken. Hij zal wel moeten, want inmiddels is de Europese Commissie bij het Europese Hof van Justitie een inbreukprocedure tegen Frankrijk gestart, waarmee de franse regering een boete van tientallen miljoenen euros boven het hoofd hangt.

Bronnen: Ouest-France en Wikipedia