Het verhaal achter de naam (39) : Sancy-les-Cheminots

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog waren veel dorpen in Noord-Frankrijk compleet verwoest. De tijd van de wederopbouw werd ingeluid, maar in veel gevallen ontbraken de middelen. Gelukkig ontbrak het niet aan initiatieven van solidariteit en (geldelijke) steun.

Zo adopteert in november 1919 de Australische stad Sydney het compleet verwoeste dorpje Poilcourt aan de Retourne. Uit dank voor de financiering van de wederopbouw van hun dorp heet het dorp sinds 1921 Poilcourt-Sydney (Ardennes). Het dorp heeft ook een herdenkingsmonument voor de Australiërs die in de oorlog gesneuveld zijn, en een rue de Sydney. Het gemeentebestuur had zelfs voorgesteld om de naam te veranderen in Sydney-sur-Retourne, maar dat vond de overheid te ver gaan. 

Voor de wederopbouw van Sancy kreeg het dorp hulp en steun van de landelijke bond van spoorwegmedewerkers, de Union Nationale des Cheminots (UNC). Zonder die kennis kan de naam Sancy-les-Cheminots (Aisne) verbazen, want er is in de verste verte geen spoorweg te bekennen. De zoon van een bureauchef van de spoorwegen was in Sancy gesneuveld en in een hoekje van het zwaar getroffen dorp begraven. Toen deze vader in het compleet verwoeste dorp op zoek ging naar het graf van zijn zoon, kwam hij een verslagen en diepbedroefde man tegen. Het bleek de burgemeester van Sancy te zijn, die samen met de schoolmeester in een klein houten huisje woonde. De volgende dag zocht de spoorwegman de landelijke bondsvoorzitter op en vertelde over het leed waaronder Sancy gebukt ging. Er werd geld ingezameld onder alle spoorwegbeambten en dankzij extra giften en hulp van het Amerikaanse comité voor de wederopbouw kon Sancy herbouwd worden. Uit dankbaarheid draagt Sancy sinds 1929 de toevoeging -les-Cheminots, de ‘spoorwegbeambten’.

Ook kappers hebben bijgedragen aan de wederopbouw. Marcel Grateau staat in de kapperswereld bekend om het uitvinden van de eerste krultang, in 1872. Enkele decennia later vestigt hij zich in Londen en uit dank voor zijn uitvinding organiseren de Londense kappers elk jaar het Fête à Marcel. In 1922 levert dit liefdadigheidsfeest 550 pond sterling op. De Fransman Grateau wil dit geld graag schenken aan een Frans dorp, als bijdrage voor de wederopbouw. Toevallig is de zoon van de voorzitter van het Britse comité voor wederopbouw vlakbij het dorp Lagnicourt gesneuveld, een dorp dat maanden in de frontlinie heeft gelegen en zwaar onder de oorlog heeft geleden. Geen enkel huis in het dorp heeft de gevechten overleefd. Met de opbrengst van het Fête à Marcel kan een gedeelte van het dorp herbouwd worden. Marcel Grateau wordt als weldoener in het dorp ingehaald. Vanaf 1924 gaat het dorp daarom als Lagnicourt-Marcel (Pas-de-Calais) door het leven, als herinnering aan de goedgevige kapper.

----

Ook Bouchavesnes-Bergen, Herpy-l'Arlésienne en Blanzy-la-Salonnaise danken hun wederopbouw aan gulle giften uit andere steden. Daarover kun je meer lezen in Waarom Lyon geen Dijon heet, vol verhalen over Franse plaatsnamen -->https://bataviapublishers.com/products/waarom-lyon-geen-dijon-heet

De foto van het plaatsnaambord is van de hand van Jean-Michel Andry.

  • Maria

    Goedemorgen Jeroen, dank je wel voor deze informatie over het ontstaan van dorpsnamen. Ik lees jouw bijdrage aan dit forum altijd met belangstelling en nieuwsgierigheid
    Groeten vanuit la Manche Normandie
  • Jeroen Sweijen

    Dank je wel, Maria, en ik blijf er met veel plezier en belangstelling over schrijven!

  • Theodora Besse


    Wat een mooie verhalen van solidariteit en wederopbouw uit de vorige eeuw. Ik had het gemist, vandaar mijn late reactie. Soms zakken de onderwerpen vrij snel naar beneden. Maar het belangrijkste is dat je doorgaat met je verhalen.

    Ik vind het leuk dat aan dit artikel een soort thema ten grondslag ligt en dat het niet alleen gaat over een willekeurige plaatsnaam waarbij andere plaatsnamen met dezelfde oorsprong worden opgesomd. Dit verhaal begint met een korte inleiding die interessant is en de genoemde plaatsnamen met elkaar verbindt. Ook de verhalen van de spoorwegbeambten en van de Londens-Franse kapper, uitmondend in naamsverklaringen zijn mooi om te lezen. Maar misschien lenen niet alle plaatsnamen zich voor een thema en voor een interessante gezamenlijke inleiding.