Verliefd op de jaren vijftig

In oktober 2017 kwam ik in contact met Blaise Arnold en in november 2017 schreef ik een eerste blog over zijn filmische fotografie. Blaise studeerde in 1986 af aan de school voor grafische kunsten te Parijs; de École Estienne. Sinds de oprichting in 1889 heeft deze school belangrijke kunstenaars de schoolbanken zien passeren zoals: de illustrator Lucien Fontanarosa, de fotograaf Robert Doisneau, de cartoonisten Cabu (Charlie Hebdo) en Siné (L’Express), en de letter- en grafisch ontwerper Albert Boton. Sinds 1991 werkt Arnold als (reclame) fotograaf voor verschillende tijdschriften, multinationale reclamebureaus en bovendien een bekroond fotograaf voor o.a. een RATP-campagne (De Régie Autonome des Transports Parisiens).

Fotograaf Blaise Arnold zelf in de hoofdrol in zijn nieuwe serie 'Escape' - © Blaise Arnold

Red Lights

Als kleinkind van bistro-eigenaren vereeuwigt Blaise Arnold de uitstervende klassieke cafés van Parijs. Zo’n 10 jaar geleden begon hij met het fotograferen van oude tabakscafés, de lokale bistro’s van Parijs en zijn voorsteden, gestrand op eenzame straathoeken. De Bars van Ménilmontant, Belleville, het 13^e arrondissement, maar ook van Malakoff in Saint-Ouen, Saint Denis of Ivry-sur-Seine. Plaatsen met een ouderwetse charme die tot vervlogen tijden lijken te behoren of je nu roker bent, een lottospeler of liefhebber van een goede bak koffie, of je je tijd dood aan een flipperkast met een verschraald biertje. Met betaalbaar eten en drinken een gezellige verzamelplaats voor arbeiders in de vroege uren. Bars die onder hoge snelheid veranderen onder invloed van gentrificatie en het verdwijnen van hun oorspronkelijke klantenkring, de arbeidersklasse. De traditionele rode banken hebben geleidelijk plaatsgemaakt voor canapés, de zwarte koffie voor latte macchiatos. Ze heten ‘Le Balto’, ‘Les Sports’, ‘L’Etoile dÓr’, ‘L’Arrivée’, ‘Chez Maurice’ of ‘Le Cantal’. In tien jaar tijd is het merendeel van deze cafés inmiddels verdwenen of van eigenaar veranderd. ‘Chez Maurice’ voert die naam niet meer en ‘L’Etoile dÓr’ is een Chinees geworden. De serie is bekend onder de naam ‘Red Lights’ en Blaise kwam op het idee om deze vergane glorie van Parijs vast te leggen op een ochtend toen hij zijn zoon naar school vergezelde. De fotograaf werd getroffen door het licht, het contrast tussen het rode neonlicht en de duisternis.

Als kleinkind van bistro-eigenaren vereeuwigt Blaise Arnold de uitstervende klassieke cafés van Parijs - © Blaise Arnold 

Hij fotografeert de cafés bij het vallen van de avond of ’s ochtends tussen zes en acht uur of bij het aanbreken van de dag en de straten nat zijn van de regen. Het zijn de uren wanneer deze cafés minder worden bezocht. Hij stelt zijn statief vaak op midden tussen het weinige verkeer en wacht geduldig op het juiste moment. De specificaties zijn heel eenvoudig: rode neonlichten, niet te veel verkeersborden, niet te veel auto’s, geen mensen en voldoende afstand om het gehele gebouw te fotograferen. Vervolgens stelt hij zijn beeld samen uit verschillende shots. Een voor de neonlichten, een voor de lucht, en een voor het asfalt ervoor. Daarna wordt alles wat niet essentieel is verwijderd. Oude auto’s worden toegevoegd om iets lelijks als een vuilniscontainer te verbergen. Met neonlichten die weerkaatsen op nat asfalt roepen Arnolds foto’s een melancholische sfeer van nostalgie op. Ook het ontbreken van mensen op straat versterkt het gevoel van eenzaamheid alleen nog meer. De serie ‘Red Lights’ is een sentimentele ode aan de laatste bistro’s van Parijs, die zich ondanks de culturele veranderingen in de lichtstad, nog staande houden.

Blaise Arnold fotografeert de cafés bij het vallen van de avond of ’s ochtends tussen zes en acht uur of bij het aanbreken van de dag en de straten nat zijn van de regen - © Blaise Arnold

De sfeer van deze Red Light fotoserie doet mij sterk denken aan het lied van Vader Abraham, ‘Het kleine café aan de haven’. Mireille Mathieu nam het op onder de titel ‘Le vieux café de la Rue d’Amérique’ en Joe Dassin onder de titel ‘Le café des Trois colombes’. 

De avondzon valt over straten en pleinen,

de gouden zon zakt in de stad.

En mensen die moe in hun huizen verdwijnen,

ze hebben de dag weer gehad.

De neonreclame die knipoogt langs ramen,

het motregent zachtjes op straat.

De stad lijkt gestorven, toch klinkt er muziek uit een deur die nog wijd open staat.

Daar in dat kleine café aan de haven,

daar zijn de mensen gelijk en tevree.

Daar in dat kleine café aan de haven,

daar telt je geld of wie je bent niet meer mee.

De toog is van koper toch ligt er geen loper,

de voetbalclub hangt aan de muur.

De trekkast die maakt meer lawaai dan de jukebox,

een pilsje dat is der niet duur.

Een mens is daar mens, rijk of arm, 't is daar warm,

geen monsieur of madam, maar W.C.

Maar 't glas is gespoeld in het helderste water,

ja, 't is daar een heel goed café

Bar Le Métro, Rue des Pyrénées, 20e arrondissement - © Blaise Arnold

Daar in dat kleine café aan de haven,

daar zijn de mensen gelijk en tevree.

Daar in dat kleine café aan de haven,

daar telt je geld of wie je bent niet meer mee.

De wereldproblemen die zijn tussen twee glazen bier opgelost voor altijd.

Op de rand van een bierviltje staat daar je rekening, of je staat in het krijt.

Maar het enige wat je aan eten kunt krijgen dat is daar een hardgekookt ei.

De mensen die zijn daar gelukkig gewoon, ja de mensen die zijn daar nog blij!

Daar in het kleine café aan de haven,

daar zijn de mensen gelijk en tevree.

Daar in dat kleine café aan de haven,

daar telt je geld of wie je bent niet meer mee.

Stories

De fotoserie ‘Stories’ kwam na ‘Red Lights’. Blaise Arnold stelde zich de vraag: “Wie zijn het die deze bars bezoeken”? Hij begon arbeiders te portretteren, eenvoudige mensen. Het was voor hem een manier om zijn passies met elkaar te verbinden. Opgegroeid in het 14^e arrondissement niet ver van de vlooienmarkt van Vanves die hij altijd bezocht met zijn vader. “Ik ben er van overtuigd dat ik hier heb leren lopen, ik herinner mij alles. Ik heb een super goed visueel geheugen, de mensen, de winkels, de geur van het vuurwerk op de braakliggende terreinen, flipperkasten, meisjes, TV……”.

Blaise Arnold vroeg zich af wie zijn het die deze bars bezoeken? een nieuwe serie was geboren. Foto François Marolleau - © Blaise Arnold

‘Stories’ valt onder de noemer ‘staged photography’ of geënsceneerde fotografie. Arnold toont hier een fotografisch kunstenaar te zijn. Naast het unieke oog dat een bepaalde situatie vastlegt, creëert hij de specifieke gebeurtenis, de omgeving en de emotie van de hoofdrolspeler. Één beeld toont een complete film. Deze serie filmische portretten tonen iconische personages in scènes die bijna 100 jaar geleden in de Franse hoofdstad hadden kunnen plaatsvinden. Het voelt als historische schilderijen waarbij elk van de personages een verhaal vertelt zodat zowel de acteur als de toeschouwer ooggetuige zijn van een scène die zich op de achtergrond afspeelt. Blaise Arnold toont in deze foto’s zijn vermogen om de tijd te bevriezen. Elke foto is op dezelfde manier opgebouwd. Op de voorgrond een personage tegen een muur, op de achtergrond een auto, dan een achtergrond die gebouwen, auto’s en silhouetten mengt. De muur achter het personage, die op de voorgrond is geplaatst, is een bewuste keuze. Arnold laat zich in zijn beelden inspireren door de Franse cinema, films van Verneuil, Duvivier, Melville en de Amerikaanse Films Noir uit de jaren dertig en veertig. Maar ook door fotografen als Robert Doisneau, Irving Penn, Richard Avedon, Dorothea Lange, Annie Leibovitz en Vivian Maier.

Foto Blaise als Robert Copeau - Robert Doisneau is een van zijn inspirators - © Blaise Arnold

“Elk beeld wordt samengesteld uit tien tot twintig totaal verschillende foto’s. Maar in de voorbereiding maak ik vaak honderd foto’s van een gebouw of landschap, omdat ik niet precies van te voren weet hoe ik de uiteindelijke compositie ga vormgeven. Hoe meer foto’s ik heb des te eenvoudiger is de eindmontage. Van het model maak ik zo’n vijftig foto’s om de juiste emotie te pakken. De achtergrond fotografeer ik met een Nikon D800 met een 35 mm lens. Het model fotografeer ik met een Hasselblad H3D39 en Photoshop voor de eindmontage”.

Filmische portretten tonen iconische personages in scènes die bijna 100 jaar geleden - Foto Isodore Defois - © Blaise Arnold

Nina Alexandrovna Tikhonova - © Blaise Arnold

“Door de jaren heb ik een enorme fotocollectie opgebouwd met objecten zoals auto’s,  koetsen, dieren, achtergronden etc. Op mijn computer staan 160.000 foto’s in divers boxen en sub boxen. Het is een grote puzzeldoos. Bijvoorbeeld de box voertuigen bestaat weer uit sub boxen ‘vooroorlogse voertuigen’ en ‘naoorlogse voertuigen’. Allemaal gefotografeerd vanuit verschillende hoeken en afstanden, zodat het object overeenkomt met de vlakverdeling en de verhoudingen in de foto.  Verder bezit ik een enorme verzameling kleding, hoeden, petten, koffers vol met sigarettendoosjes en ordners vol met oude brieven en kranten. Alles moet kloppen; de accessoires, styling, voertuigen en tenslotte de casting van het model”.

 France Taillevent - © Blaise Arnold

Ida Jakubowicz Marcel Jakubowicz - © Blaise Arnold

“Per jaar doe ik ongeveer tien foto’s en ik heb er zo’n honderdtal klaar. Verschillende zijn nog niet gepubliceerd want ik laat altijd minimaal zes maanden zitten tussen de shoot en de uiteindelijke release. Een beeld en de geest moet bij mij rusten zodat ik steeds kan terugkeren naar de foto en nieuwe dingen toevoeg of fouten corrigeer. Werkend aan een beeld is voor mij een vlucht in de tijd, ik woon daar en ik werk op de pixel. Een foto bevat soms tot 200 lagen”, aldus Blaise Arnold.

Giorgio Mazzini - © Blaise Arnold

Fernand van der Vliet; chroniqueur, historien et  mémorialiste - © Blaise Arnold

Elke foto wordt voorzien van een naam zoals die van mij: Fernand van der Vliet; chroniqueur, historien et  mémorialiste. Een van Arnolds favorieten is Mme Lenoir. De naam is afkomstig van een boer in het dorp waar zijn ouders hun landhuis hadden. Fotograaf Robert Copeau, is niet zo moeilijk te raden en er zijn ook verwijzingen naar filmregisseurs zoals Yvette Duvivier (Julien Duvivier was een Frans filmregisseur). Pierrette is de naam van een verpleegster, het uniform is van Arnolds grootmoeder en het model is zijn echtgenote.

Pierrette Filloux - © Blaise Arnold

Lucie Triolet - © Blaise Arnold

Escape

Tijdens de lockdown in Frankrijk heeft Blaise Arnold gewerkt aan een verhaal met als thema ‘Escape’, onderdeel van ‘Stories’, waarin hij zelf het hoofdpersonage is. We volgen dit personage, in een dertigtal foto’s, dat op de vlucht is. Een beetje gebaseerd op Don Siegel’s ‘Escape from Alcatraz’. Op het moment van het schrijven van deze blog is de voortvluchtige nog steeds niet gepakt.

Uit zijn nieuwe serie 'Escape' - © Blaise Arnold

Het werk van Blaise Arnold is te koop bij de online galerie van Le Nouvel Opéra.

Gesigneerde en genummerde editie met een oplage van 7. Prijzen € 4.000 inclusief BTW voor een fine-art print, 100 cm x 180 cm, gemonteerd op aluminium bedekt met 5 mm plexiglas (diasec), gesigneerd en geleverd met certificaat van echtheid. Je kunt ook rechtstreeks bestellen bij Blaise Arnold dan is de prijs € 3500.

Blaise Arnold is te volgen op Facebook, Flickr, Instagram en eigen website.