De oude man, zoals ik hem altijd tegenover mijn kinderen noemde, is afgelopen zondagmorgen overleden. Een week voor zijn 94e verjaardag. Zijn zoon belde me zondagmiddag op met de droevige mededeling, want dorpsgenoot Bernard en ik waren al jaren bevriend sinds we samen voor een inmiddels overleden echtpaar in ons dorp zorgden.
Vrijdags ervoor was ik Bernard nog tegengekomen, toen ik Pico uitliet. Het regende zachtjes."Hoe gaat het, Bernard?" vroeg ik. "Slecht", antwoordde hij en hij wees op de paraplu die hij had opgestoken: "Alleen al door die paraplu wordt m'n arm verschrikkelijk moe." "Maar ga je dan nog wel autorijden?" vroeg ik, want hij was duidelijk op weg naar zijn garage. "Ja, want ik moet naar La Grand'Combe." Ik had er een hard hoofd in. Toen ik hem even later zag wegrijden, kreeg hij kennelijk de auto niet in de juiste versnelling, want z'n Clio kwam bijna tot stilstand en ik hoorde de motor razen, maar toen krabbelde het autootje toch weer langzaam vooruit en verdween richting La Grand'Combe.
Later hoorde ik van buurman Michel (ons wandelende dorpsblad), dat Bernard twee dagen na deze ontmoeting (zondagmorgen) ook naar La Grand'Combe was gereden, daar was uitgestapt op de parkeerplaats van de Intermarché en toen naast z'n auto dood was neergevallen, volgens Michel waarschijnlijk als gevolg van een hartaanval. Omstanders hadden meteen de ambulance gebeld, maar er was niets meer aan te doen. Bernard's vrouw was in 2012 al overleden.
De volgende morgen vroeg vond ik Moederpoes Grijsje (de moeder van mijn poes Bo, zie Tijger en Bo) dood voor mijn werkplaats. Al sinds ik hier woon, geef ik wilde katten te eten en de vrouwtjes gaf ik na tig zwangerschappen de pil. Pappa Poes kwam een jaar geleden bij mij op de buitentrap zitten bedelen, wat voor mij een teken was, dat hij het niet meer lang zou maken. Toen Michel me vertelde dat hij op de Route Basse, waar ik woon, een aangereden dode zwart-witte kat had aangetroffen, wist ik dat het Pappa Poes moest zijn.
Moederpoes Grijsje zat tot voor kort, weer of geen weer, altijd 's morgens om zes uur op de buitentrap achter de serredeur, te wachten op haar eten. Ik gaf haar dan in de serre brokjes met vlees er bovenop. Maar ik kon haar absoluut niet benaderen, want dan haalde ze fel uit met haar scherpe klauwen. Ze at het vlees en enkele brokjes, waarna ze weer met onbekende bestemming vertrok. Vervolgens maakte ik het bakje klaar voor de andere moederpoes, die sinds een jaar altijd op de bank onder het afdak zit te wachten, waarop ik een wasbaar kussentje voor haar heb neergelegd. Vroeger, voor ik ze de pil gaf, waren de twee moederpoezen altijd samen, raakten samen zwanger en moesten ze vaak al snel hun kleintjes weer missen, doordat ze door een buur werden vermoord.
Sinds een half jaar had Grijsje een groot gezwel aan een van haar tepels, waardoor ze bijna niet meer kon lopen. Toch kwam ze nog over het muurtje geklommen om te eten. Kennelijk was daardoor het gezwel beschadigd, wat ik zag toen ze eenmaal in de mand bleef liggen, die ik beneden in het atelier voor haar had klaargezet. Het gezwel had een open wond die verschrikkelijk stonk en er zwermden allerlei vliegen om haar heen. Hoewel ze stil lag, begon ze als ik binnenkwam heel klaaglijk te miauwen. Ze at nog wel van het eten dat ik voor de mand neerzette en ze liet zich zomaar over haar kop aaien, wat voorheen nooit mogelijk was. Ik besloot haar de volgende dag naar de dierenarts te brengen om haar uit haar lijden te laten verlossen.
Helaas, maandagmorgen vroeg trof ik haar dood en verstijfd aan voor ingang van de werkplaats. Ik heb haar in een vuilniszak gestopt en in een van de vuilnisbakken achter de brug gedeponeerd. Even later kwam de vuilniswagen en werd Grijsje afgevoerd.
Aanstaande vrijdag wordt ter ere van Bernard een afscheidsceremonie gehouden in de kerk van Portes. Uiteraard ben ik daar ook voor uitgenodigd.
Dag Bernard, dag Grijsje, tot nooit weerziens.
Jeannette
Tja, Bernard en Grijsje hebben een volwaardig leven geleefd, dat wil zeggen waarschijnlijk beide door ouderdom overleden...
En Grijsje is een stressvolle rit naar de dierenarts bespaard gebleven.
Het is voor de achterblijvers sowieso het moeilijkst te verteren, de doden merken er niets van, van de dood. Zeker in deze donkere dagen stemt een dergelijk verhaaltje meer dan verdrietig.
Wat de poezen betreft heeft de volgende generatie zich al weer aangediend bij je begrijp ik uit je verhaal, wat mensen betreft is dat toch wat moeilijker, die laten zich minder makkelijk vervangen en hoe ouder je wordt hoe minder nieuwe mensenvrienden erbij komen en hoe meer er je voorgaan in de dood.
Het is niet anders, toch bedankt voor je stukje dat hoewel verdrietig, me er toch aan doet herinneren vooral m'n zegeningen te tellen.
16 Dec 2020
Jim
16 Dec 2020
Jim
16 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Heren, laten we het beschaafd houden.
Jim, moederpoes en de oude man hebben in het franse deel van mijn leven een belangrijke, vrijwel dagelijkse rol gespeeld en toen ze plotseling bijna tegelijkertijd uit mijn leven verdwenen, maakte dat indruk op me. Dat wilde ik met jullie delen, meer niet.
En van mij hoef je niet sorry te zeggen voor je mening.
16 Dec 2020
Annemarie Swaab
Verdrietig, sterkte
16 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Bernard wordt gecremeerd, Martin, en bijgezet in een urnenmuur op het kerkhof. Zelf zou ik het liefst als de poes begraven worden, in een vuilniszak in de container. Maar dat is verboden. Ik ben een sterke voorstander van humusatie, maar dat is ook (nog) verboden in Frankrijk.
De wijze van een stoffelijk overschot ter aarde bestellen is een kwestie van milieuvriendelijkheid en doet niets af aan het gemis voor de nabestaanden, zowel van mens als dier.
16 Dec 2020
Overleden
Susan
Met dit verhaal zie je maar weer dat we moeten leven met de dood ,,dat vergeten we vaak en toch is het heel normaal.
Heden in de volle vreugd en morgen in de dood zo ongeveer mas een poezie rijmpje van vroeger.
16 Dec 2020
Anton van Leeuwen
Mijn 96 jarige oude buurman, Chenebie, was na het overlijden van zijn hond het leven zo moe, dat hij zich naar "goed Frans plattelands" gebruik, er zelf een einde aan maakte. Hij had zijn beste pak aangetrokken, hoed opgezet, was in bed gaan liggen, had de loop van zijn jachtgeweer in zijn mond gezet en afgedrukt. De kogel kwam via zijn oor weer naar buiten. Een dag later vond een vriend hem. Het was niet volledig gelukt. Hij was nog in leven, werd naar het ziekenhuis gebracht, waar het toch twee dagen duurde voordat hij overleed. Hij is keurig begraven.
16 Dec 2020
Werner Ouda
Sterkte, Mme Besse.
16 Dec 2020
Andrea Hummel
Ik vind het een mooi verhaal. Uit het leven gegrepen. Onze buurpoes is ook zo'n Moederpoes als Grijsje.
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Een verschikkelijke gebeurtenis, beschrijf jij, Anton! Dat de man nog leefde is nog het ergste en dat het nog twee dagen heeft geduurd eer hij overleed! Dan kun je beter gaan zoals Bernard. Maar we hebben het nu eenmaal niet voor het zeggen. Dát je eens gaat, weet je, maar wanneer en hoe weet je niet. Eén ding is zeker: Over 100 jaar zijn we allemaal dood.
17 Dec 2020
Marjon
Het is inderdaad verdrietig Theodora, je zult nog vaak aan ze denken. Met een traantje, een glimlach..... Sterkte!
17 Dec 2020
marielle
Ik kan het niet over mijn hart halen om een dood dier in de vuilnisbak te gooien. Ik kom nog wel eens een dood dier tegen, vogels, stekelvarkentje of ander klein dier. Ik pak hem dan en draai hem of in een doek of papier en begraaf hem of in mijn tuin of in het bos , bij mij om de hoek. Ik kom ook wel dode muisjes tegen op mijn wandeling met de hond . Ik leg ze dan onder bladeren of ergens anders op een beschermende plaats. Voor mij is het meer een gevoel, dat ik het terug geef aan de aarde en voor respect voor het dier. Maar voor iedereen is dat anders.
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Klopt Marielle, voor iedereen is het anders. Voor mij is een stoffelijk overschot dat ook letterlijk. Het is de persoon of het dier niet meer. En ze voelen er niets meer van. Zoals ik al zei, mogen ze mij ook, eenmaal dood, in de vuilnisbak gooien in een plastic zak. De inhoud van vuilniszakken wordt ook aan de aarde teruggegeven, namelijk begraven of verbrand.
Maar het milieuvriendelijkste is humusatie. Dan dient je lijk ook nog een goed doel in plaats dat het het milieu vervuilt en plaats opeist. Het enige is dat je dan geen plek hebt om te rouwen, waar veel nabestaanden behoefte toe voelen. Maar voor mij zit de herinnering in mijn hoofd, met alle respect voor wie ze geweest zijn en voor welke rol ze in mijn leven hebben gespeeld. En als alle nabestaanden zijn overleden is alles voorbij en denkt niemand ooit meer aan de persoon of het dier. Behalve natuurlijk de beroemde personen die in geschiedenisboeken staan.
17 Dec 2020
Daan
heftig verhaal Theodora, snap dondersgoed dat je zoiets even wil delen, goed gedaan. Als een kip van ons dood ging brachten we haar naar het bos, na een paar dagen zag je niets meer, natuur...
Hou je taai, Daan
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Daan, wat jij toepast is ook humusatie, nadat andere dieren zich er waarschijnlijk nog tegoed aan hebben gedaan. Helaas zie ik mezelf op m'n 80e niet meer met een dode kat naar het bos sjouwen of in mijn tuin een gat in de grond graven. Dit was voor mijn leeftijd (en gezien mijn opvattingen) de beste oplossing.
17 Dec 2020
Overleden
Susan
Prima gedaan!
17 Dec 2020
Augusta
Als Theodora er besluit om dit trieste verhaal te delen, is een beetje respect daarvoor toch wel op te brengen, lijkt me.
In de vuilnisbak of niet doet niets af aan het feit dat ze jaren voor deze beestjes heeft gezorgd.
Iedereen heeft z’n eigen filosofie over leven en dood. Zolang er nog mensen zijn die aan de overledene denken, zijn deze niet helemaal weg.
Stamboomonderzoek is een stokpaardje van me. Iedere keer als ik een voorouder vind en op zoek ga naar eventuele informatie, is alles, in mijn blik dan, voor deze persoon nog niet helemaal voorbij. Ieder zijn meug, nietwaar…
Hoe gaat het nu met Bo?
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Leuk Augusta, om te vragen hoe het met Bo gaat. Ik heb haar verteld dat haar moeder dood is. Ze reageerde niet.
Iedere morgen om 6 uur als ik Bo en Pico naar buiten laat, blies ze laatste tijd tegen haar moeder, die achter de deur lag te wachten en meteen binnenkwam als ik de deur opende. Waarschijnlijk blies Bo vanwege de stank die moederpoes verspreidde, want geur is voor alle dieren een herkenningsteken. Nu kijkt ze achterdochtig of "die vreemde kat" er niet is. Maar nee, die komt nooit weer. Zal zeer gauw wennen; zo gaat het nu eenmaal bij dieren.
17 Dec 2020
Peter Jan
Wat een droefenis. Voor de oude man geldt dat hij gelukkig niet naar het ziekenhuis is gebracht in een poging om hem op te lappen. Het verlies van poes is van een ander niveau, maar ik snap goed dat uw dagelijkse routine verstoord is. Goed om dit hier te delen. En om net als anders stevig in het leven te blijven staan.
17 Dec 2020
Jeannette
Nou ik vind het ook altijd moeilijk om dode dieren zo maar op het midden van de straat te laten liggen waar ze helemaal plat gereden worden, dus als het pas gebeurt is, leg ik ze altijd aan de kant van de weg en inderdaad gaat het hard; binnen een mum van tijd is er niets van ze over.
Poes nummer drie heb ik op een nare regenachtige dag geprobeerd te begraven maar het was midden in de winter en de klei was niet om door te komen en het regende ook onafgebroken dus na een spa diep gauw een grafheuveltje gemaakt en naar binnen voor een kopje thee.
Na twee dagen kon ik mij niet bedwingen en ging toch even kijken maar er was reeds grafschennis gepleegd! De handdoek waarin ik het lichaampje gewikkeld had hing in de struiken en ik trof nog hier en daar wat plukjes haar aan. Een vos had zich vast over het overschot ontfermd....
Ik voelde mij wel even schuldig maar dacht al snel; nou ja, ze merkt er niets meer van en zo heeft er toch weer een ander wezen van kunnen (over)leven.
Toen drie maanden later poes 1 die mijn lieveling was overleed, heb ik toch een kistje voor haar gemaakt (wijnkistje) en dichter bij huis een fikse kuil gegraven (het was inmiddels voorjaar dus dat ging wat beter) om het kistje erin te stoppen en stenen erop gelegd om te voorkomen dat vandalen (!) het grafje zouden leegroven!
Tja, je doet het voor je eigen gemoedsrust, het beestje merkt er niets van.
Een mens is ook maar een vreemd wezen.
Ik heb ook weleens een beestje in een vuilniszak gestopt en meegegeven, het is niet altijd gemakkelijk je van een lijk te ontdoen. Ik zou het nu een eind verder in het land in de greppel gooien, het komt vanzelf wel goed weet ik nu.
17 Dec 2020
Overleden
Susan
Ik had hier een Amerikaanse vriendin helaas overleden daar heb ik veel van geleerd o.a. toen ik met haar een 5 daagse reis maakte in Spanje en ze zag een dood dier plat gereden liggen, daar nogal vaak voorkomend zei.
Oh dear a roadpizza! En als er iets in haar leven gebeurde. This is a nikkel problem of this is not a nikkel problem.
17 Dec 2020
leroux
voor info - het is verboden om een dode kat in een vuilniszak te stoppen en bij het afval in de container te doen
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Dat zijn van die verboden Leroux, die geen mens kan controleren en die dus ook nooit worden bestraft. In het algemeen geldt: je moet alleen verbieden en strafbaar stellen, wat je kunt controleren. Van mensen kun je het gemakkelijk controleren, want een overlijden moet je aangeven bij de mairie. Ik zal dus niet in een vuilniszak worden gestopt en afgevoerd, ook al wil ik dat. Maar met een (zwerf)kat kraait er geen haan naar.
Mooi verhaal, Jeannette!
17 Dec 2020
Augusta
@Theodora, wanhoop niet....
https://www.nouvelobs.com/faits-divers/20130408.OBS7107/il-meurt-br...
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Ik moest eerst verschrikkelijk lachen Augusta, maar het lachen verging me toen ik las dat de jongen nog leefde. Hij schreeuwde nog, maar het was te laat. Een vreselijke dood voor een 17-jarige! Hoe kom je nu levend in een poubelle terecht?
17 Dec 2020
Overleden
Koos Dulfer
Zo herkenbaar Theodora ! Een vriendin ligt therminaal in een ziekenhuis en sinds een week of 3 fiets ik dagelijks naar haar terrein om de poezen, kippen en haantjes eten te geven. Ook aan 2 'wilde katers' die daar niet zolang geleden domicilie gevonden hebben. Nooit waren ze benaderbaar, maar nu komen ze me met opgeheven staarten tegemoet, laten zich zelfs aaien en eten met smaak hun brokjes.
17 Dec 2020
Augusta
@Theodora, antwoord op je vraag, de autopsie wees uit dat hij stomdronken was.
https://www.wort.lu/fr/luxembourg/le-jeune-homme-retrouve-mort-dans...
Het schijnt vaker voor te komen:
https://www.7sur7.be/monde/ivre-il-echappe-de-peu-a-la-mort-dans-un...
https://www.ladepeche.fr/2019/09/05/info-la-depeche-letudiant-dispa...
Zo, dat was het weer voor vandaag...
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Koos, mijn zwerfkatten bleven altijd doodsbang voor me en werden uit angst agressief. Ze bliezen en haalden uit of ze gingen er vandoor, als ik te dicht naderde.
Piet, uiteraard heb ik daar ook over nagedacht. Maar volgens mij is het in Nederland wel al toegestaan, maar in Frankrijk (nog?) niet. Bovendien geef ik de voorkeur aan humusatie, omdat je stoffelijk overschot dan nog ergens voor wordt gebruikt en nuttig is. Het is ook een natuurlijk proces en er is geen zuur en 300 liter water voor nodig, noch dure toestellen. Maar ieder z'n meug.
17 Dec 2020
Daan
Theodora, als je je laat begraven in een goedkope kist krijg je toch ook humusatie?
17 Dec 2020
Jeannette
Ja Piet, daar heb ik van gehoord maar dat is in Frankrijk nog erg ver weg, dus denk ik er verder maar niet over na, dat heeft weinig zin.
Dan kies ik hier in Frankrijk toch voor cremeren, verbranden in de verbrandingsoven van het huisafval mag van mij ook, maar dat staat men niet toe.
Begraven en op zo'n ongezellige begraafplaats in Frankrijk terecht komen lijkt mij helemaal niks, er komt toch niemand om mijn graf een beetje bij te houden en dat schept ook maar weer verplichtingen, bovendien zijn ze overvol.
Soms kom ik weleens bij een kerkje op zo'n begraafplaats en slenter er wat rond terwijl ik de namen lees zie de data, ik fantaseer er dan maar wat bij, over de levens die erachter schuilen, maar het zijn alleen nog maar namen en data, het zegt niets meer en doet er ook helemaal niks meer toe.
Maar goed, even wat anders, ik las ook nog het stukje van Tijger en Bo eens over en de commentaren daarbij. Daarbij zag ik de aanbeveling van Marielle van over boeken van Lilian Jackson Braun en de katten die daarbij "rigolo" zouden zijn. Nou heeft zij eerder een boek aangeraden dat ik met veel plezier gelezen heb ( La Dame à la licorne van Tracy Chevalier) dus heb ik een boek gedownload op mijn e-reader en ben er al lekker in begonnen, het begint veel belovend, leest gemakkelijk weg en verzet de zinnen weer even in deze donkere en sombere tijd!
Dus een tip voor wie zich ook eventjes wil laten opkikkeren!
En met dank aan Marielle voor deze en andere leestips!
17 Dec 2020
Overleden
Susan
ja Daan een dun kistje is ook oke geen karton want dan zak je er halverwege doorheen en dat is ook weer geen gezicht voor de buren!
17 Dec 2020
Jeannette
Nee, Daan, humusatie is toch echt wel anders, binnen een jaar heb je alleen maar compost over, op een begraafplaats duurt het veel langer ende botten verteren niet...
17 Dec 2020
Overleden
Susan
Interessante site alleen moet het nog worden goedgekeurd en de wet moet worden veranderd.
Teken de petitie!
17 Dec 2020
Augusta
@Jeannette, het is daarmee ook afgelopen met die plastic bloembakkies...
17 Dec 2020
Jeannette
En met de plastic bloemen ín die plastic bakken.....:-)
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Jeannette, ik heb dat boek destijds tweedehands aangeschaft op Boekwinkeltjes.nl (waar het nog verkrijgbaar is) en ik herinner me dat ik er erg veel plezier aan heb beleefd! Het was een omnibus met vier detectives van Lilian Jackson Braun en het heette "De kat die van achteren naar voren las" en dan volgde er steeds een ander verhaal: "De kat die vreemde zaken at", "De kat die in- en uitschakelde" en "De kat die de toon aangaf". Ik kan het niet meer vinden, maar ik heb ook zóveel boeken!
17 Dec 2020
Overleden
Theodora Besse
Daan, ik wil niet dat mijn kinderen steeds naar m'n graf moeten om het bij te houden. Bovendien moet ik niet dénken aan zo'n frans graf met een betonnen huisje. De humusatie op een kerkhof in een betonnen huisje komt niets en niemand ten goede en neemt alleen maar onnodig verschrikkelijk veel plaats in.
Ik word gecremeerd in een kartonnen kist en de as wordt gedeponeerd in een kartonnen urn, die ik al besteld heb en die op de piano staat. Ik hoef namelijk ook niet zo nodig in een dure urn in een urnenmuur geplaatst te worden, maar ik word simpelweg door m'n kinderen uitgestrooid op een bepaalde plaats in de uitlopers van de Cevennen, ver van de openbare weg en van openbaar water, zoals het hoort in Frankrijk.
17 Dec 2020
Jeannette
Ja dat zag ik, ik heb gewoon 1 deeltje gekocht op amazon, ik zag dat zij in het Engels schreef dus heb ik eerst één deeltje, "the cat who saw stars" gekocht voor maar 2 euro.
Ik ben normaal gesproken namelijk niet zo van de detectives dus dacht; ik ga het eerst maar eens rustig proberen, maar tot nu toe bevalt het goed!
Ik lees veel serieuze kost en was wel toe aan een wat lichter genre!
17 Dec 2020
Theodorus
Dag Theodora, voor mij spreekt vanuit je verhaal een geweldige betrokkenheid bij mens en dier. Ik begrijp het gemis. Sterkte hierbij. Heerlijk om de betrekkelijkheid van het leven ook in te kunnen zien, ik ben enorm fan van Harrie Jekkers en heb diverse conferences van hem live mogen aanschouwen. Dank voor je bijdrage.
17 Dec 2020
Daan
weer wat geleerd Theodora, ik dacht altijd dat begraven worden in een goedkope kist je lichaam terugkeert in de aarde. Best wel iets om over na te denken dus....
17 Dec 2020
marielle
@Jeannette, fijn dat je wat aan de link naar de boeken had....Zo nodig kan ik er nog wel meer aanraden :-)
18 Dec 2020
Jeannette
Wel ja, Marielle als het zo uit komt en het moet wel een relatie hebben met een onderwerp.
Dit is wel een afwijking van het onderwerp van Theodora, ik hoop dat ze dit niet erg vindt?
Zo was ik vorig jaar in de winter in het chateau Brézé geweest voor een kerstmarkt. De ambiance was er leuk en romantisch en aan de muren hingen wandkleden. Nou hou ik sowieso erg van wandkleden, maar deze vond ik bijzonder mooi, vooral de kleuren, en dan met name die met die dame met de eenhoorn op haar schoot... ik dacht dat ze uit het eeuwenoude kasteel kwamen maar nee!
Door jouw verhaal over de tapijten begreep ik dat het kopieën waren die ik gezien had, ze kwamen mij ook vaag bekend voor, en nieuwsgierig geworden ben ik er meer over gaan lezen. Zo heb ik toen ook het boek gekocht dat je destijds met verve aanraadde, en inderdaad heb ik het met veel plezier gelezen.
Zo laat ik mij graag inspireren door forumleden en heb wel vaker boeken gekocht naar aanleiding van aanbevelingen op dit forum, zoals Rutger Bregman, eerst "Gratis geld voor iedereen" en daarna " De meeste mensen deugen" ook van hem, het boek over het geheime leven van bomen, ik weet niet van wie en nu de "poezendetective" weer van jou.
18 Dec 2020