Geachte Forumleden,
Enige jaren geleden bezocht ik een oude zagerij niet ver van mijn Franse huis, Voor het woonhuis naast de uiterst primitieve zagerij ( men werkte met een lintzaag in een gegraven kuil. De zaag werd met lederen banden via een tractormotor aangedreven) zat de oude weduwe van het bedrijfje. Ze keek mij onderzoekend aan en vroeg met krakende stem, wie ik was en wat ik kwam doen .Toen ik vertelde haar het relaas van mijn Franse voorouders en waar mijn Franse huis stond. De eerste vraag die zij mij stelde was of wij daar water hadden !
Ik begreep uit haar woorden dat het wel een voorwaarde was om ergens plezierig te wonen.
Pas rond de vijftiger jaren werd bi haar en bij ons in de buurt een waterleidingnet geïnstalleerd. zodat men stromend koud water had. Voorheen bediende de bewoners zich van water uit een gemeenschappelijke put, een eigen put , regenwater uit een citerne of een bak waarbij een bron werd afgetapt.
In oude huizen bestaat nog een' Souillarde ' Die bestaat uit een nis in een hoek van de kamer .In de muur is een enorme steen gemetseld , die als gootsteen fungeert, Via een gat in de muur verdwijnt afvalwater naar buiten !
In de souilarde stonden koperen ketels met geput water. Warm water verkreeg men door een grote ijzeren ketel met zo'n klepje op de tuit boven het vuur te hangen. Het huishouden moet vroeger zwaar en bewerkelijk zijn geweest. Voor de was bediende men zich van de gemeenschappelijke Lavoir. Houtas werd opgekookt om zo een fosfaatrijk wasmiddel te verkrijgen.
In de moderne tijd kan men de waterputten nog tegenkomen naast het huis. Sommige waterputten zijn in een huisje gebouwd, andere putten met een houten katrol en ophijsmechanisme staan in de open lucht.
Bij een Franse kennis bestaat nog steds een enorme citerne die met regenwater wordt gevuld. Ook binnenshuis weerd vroege via stenenbakken water verzameld en opgeslagen.
Inspiratie voor dit artikeltje deed ik op terwijl ik thuis een plastic regenton aansloot op de regenpijp.Ik moest wel even nadenken om het terugvloeisysteem te monteren, dat water weer naar het riool afvoert als de ton vol is. Een echt 'eco'project ' ook mijn kamerplanten moeten er van profiteren!
Wat zijn eenvoudige voorzieningen van koud- en warm stromend water toch een luxe.
Chapeau voor de vroeger waterputters die soms met een juk van ver het water moesten vervoeren.
Boiler kunnen we wel zoenen als Poetin maar niet aan de gaskraan draait :(
A.L. Longayroux
Een regenton kan een milieuvriendelijke oplossing zijn om leidingwater te besparen. Veel planten varen wel bij dit zachte water. Montage van het systeem op de regenpijp en de ton moet zorgvuldig gebeuren om lekkage te voorkomen.
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
8 Apr 2022
Robert T
Bij ons vorige huis in de Morvan werd het bron water gefilterd door de kalklagen aldaar aanwezig en het water werd ook in die ondergrondse lagen al eeuwen automatisch opgeslagen. We hebben het water op norm getest in de periode dat wij er woonden en nooit iets buiten de normering aangetroffen. Voor de zekerheid drie filters erachter gehangen zoals water microben en nogmaals fijn bacterieel filter. Het huis heeft voor onze komst nooit aansluiting op de waterleiding gehad terwijl deze voorziening 30 meter verderop lag, Vond de daar toen wonende boer in 1963 te duur. Dus wij het maar gedaan en dat was echt duurder dan in 1963.
Ons huidige huis had ook geen civiele waterleiding Hier stroomde het water open naar beneden en het verval op ons terrein is zo groot dat dit verval nog 2.2 bar druk oplevert in de douche. Zeker hier hadden we meteen besloten om een waterleiding aan te leggen ook omdat de SIVOM waterleiding geprivatiseerd ging worden en de aanleg daarna hoogst onzeker zou zijn en zeker giga duurder. Ik kan zelf met kraan werken dus dat scheelt ook in de aanleg kosten.
Immers vanaf 2022 wil men geen afgelegen huizen ( afgelegen van het waternet dus), aankoppelen omdat deze aansluitingen veel geld kosten in onderhoud van de leidingen is ons uitgelegd. Bijzonder was dat de hoofdwaterleidng niet meteen gevonden werd, de tekening van het waterbedrijf klopte niet. Gelukkig heb ik met de wichelroede na enig zoeken de waterleiding gevonden en wel 450 meter verder.
Wij blij dat we een vaste prijs gekregen hadden want men dacht de aanvoerleiding 100 m van huis te vinden en deze lag op 450 meter en dat is toch stukje verder ploeteren in rotsachtige omgeving.. Met de rotsachtige bodem is men 6 dagen bezig geweest om het water aangesloten te krijgen in ons huis.
8 Apr 2022
Robert T
Ons huis heeft als boerderij en vlak na de oorlog ook als trouwlocatie gefunctioneerd en het huis kent in totaal drie waterputten tegen de buitenmuren en eentje intern nu onder de trap die allemaal nog werken of vollopen maar door ons niet meer gebruikt worden en zorgvuldig zijn afgeloten maar wel worden gecontroleerd. we laten ze niet verloren gaan...
De water kwaliteit is wat ons betreft te onzeker en vooral te "open source" waar alle dieren in kunnen drinken, echter ook in kunnen terecht komen en verdrinken zoals we al een beverrat hebben gevonden en muizen in het kanaaltje op de foto die we weer uitgehakt hebben om wat diepste verkrijgen . Deze waterloop eindigt in zelfgekapte uitholling die als soort waterafkoel mini zwembad functioneert in de zomer en de dieren winter en zomer komen drinken.
8 Apr 2022
Van Hees, marie Anne
In ons dorp in de Meuse zijn aan de voet van de heuvels een aantal bronnen te vinden in een weiland. Het water hiervan wordt door de Mazurepompen omhoog gepompt naar het hoger gelegen Chateau d’eau.
Van daaruit gaat het via leidingen het dorp in.
Dit systeem bestaat pas sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw. Voor die tijd kwam het water via min of meer natuurlijke kanalen in de stenen bakken en de zogenaamde ‘fontaines’ terecht. Iedereen haalde daar wat er nodig was. En in de Fontaines , lavoirs werd ook de was gedaan.
Ik heb nog gezien dat de boerin uit ons dorp de overalls van haar echtgenoot in het lavoir waste. Dat was eind tachtiger jaren en vooral bedoeld om haar wasmachine te sparen...
De waterkwaliteit is meestal goed. Als er te veel foute bacteriën in zitten voegt men chloor toe. Dat is dan wat minder, maar daar hebben we wel een oplossing voor.
Behalve het leidingwater, hebben veel mensen in ons dorp ook welletjes in de tuin. Ik ken iemand die er drie heeft en een ander persoon heeft op ingenieuze wijze er zijn wc spoelwater op aangesloten.
Een paar dorpen verder hebben ze een bron met bijzonder water. Er staat een beeld bij van Notre Dame de Montserrat. Mensen komen er speciaal heen om flessen te vullen.
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
Dank Robert T voor de uitgebreide reactie. Je hebt daar een geweldig project gerealiseerd. Chapeau voor je eau :)
Ook Marie Anne dank voor je reactie. Grappig vond ik dat je bronnen ook wellen kan noemen .
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
@Robert T,
Graag zou ik eens weten hoe men een wichelroede maakt en bedient. Is het gebruik van een wichelroede in Frankrijk bekend en wat is de Franse naam voor dit instrument. Bij voorbaat dank.
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
In Frankrijk heb ik verschillende typen waterputten gezien. Vrijstaande traditionele waterputten met een hijswerk ( manivelle) maar ook ingebouwde putten zoals op de bijgeleverde figuur.
8 Apr 2022
Hans Chiddes
Hier in het zuiden van de Morvan zijn bijna bij alle huizen een waterput met een dakje er boven en een. Katrol systeem om de emmer omlaag te draaien die van ons is 8 meter diep en tot onderin met natuursteen “ gestapeld “
Ik vraag mij af welke vakmensen die dit en met welk gereedschap op zo’n grote schaal kunnen verwezenlijken
ondanks mijn zoektocht heb ikhier nog niets over in de diverse beschrijvingen kunnen vinden
wie heeft hier meer info over ???
8 Apr 2022
Jan Vallentgoed
Veel over het Franse ondergrondse water en bronnen
https://www.brgm.fr/fr/enjeux/gestion-eaux-souterraines
8 Apr 2022
Jan Vallentgoed
.
Infoterre: Kijk in je eigen omgeving wat er onder de grond zit.
http://infoterre.brgm.fr/
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
@Jan Vallentgoed,
Dank Jan voor de interessante informatie. Weer leuke dingen gezien.
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
Aanstaande zondag is het Palmpasen, Ramier in het Frans. Behalve onheil afwerende buxustakjes wordt in de R.K.kerken water van een zegen voorzien en zo verkrijgt men ‘Wijwater ‘ Ook aan dit water worden heilzame eigenschappen toegedicht. In het verleden werden zogenaamde wijwatervaatjes hiermee gevuld. Ook de doopvont werd met gewijd water gevuld. In veel religies speelt water een zuiverende, reinigende rol.
Vergeet overigens ‘ boorwater’ niet, gekookt water om de oogjes te reinigen ;)
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
Herstel Palmpasen is Rameau.
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
Rameaux met een x is Palmpasen. Nu ‘ Paashaas’ nog in het Frans ;)
8 Apr 2022
Hans Chiddes
≈ (les) cloches [v mv], <regionaal> lapin [m] de Pâques
in Frankrijk zijn het de klokken die eieren brengen! De paasklokken
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
Beste Hans.
Toen ik nog een kleine jongen was verstopte mijn ouders chocolade paaseieren in de tuin.
Soms werden niet alle eieren teruggevonden maar werd er bij toeval eentje in de zomer gescoord.. Wel wat uitgeslagen maar het eitje smaakte er niet minder om. Ach, jeugdsentiment...
8 Apr 2022
Hans Chiddes
Nee hoor dat deed de paashaas !
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
Beste Hans: weer een illusie armer/ rijker. Dus de Paashaas bestaat !:)
Terug naar het water. Hier nog een afbeelding van een lokaal waterpunt, een fontaine.
8 Apr 2022
Hans Chiddes
Als je maar Jongenoeg bent of katholiek geloof je alles !
anders zijn sprookjes ook gelogen….
8 Apr 2022
A.L. Longayroux
@Hans. Ik blij vurig geloven in mijn vouw, Sinterklaas en de Paashaas. Dat heeft zo zijn voordelen ;)
9 Apr 2022
Robert T
hier nog onze eigen afwatering

9 Apr 2022
Robert T
De wichelroede heet een baquette en je maakt hem van een stukje ijzerdraad en houdt deze tussen duim en wijsvinger beide handen. Als je water voelt beweegt de roede. We zijn met zijn twee aan het lopen geweest op 2 ha grond maar het schept gelijk een soort band met de mannen die je leiding komen aanleggen...Was een gezellige week ondanks de corona toen september 2020/
Opmerking katholiek: "je geloofde eerst ook die aardige pater op kostschool..."
9 Apr 2022
Peter Jan
Ik had ooit iemand te gast, die voorzien van twee gebogen ijzers (wichelroedes) de geboden slaapkamer onderzocht. Er mochten geen bijzondere stralen zijn....
Mijn interesse voor de wichelroede was (even) gewekt en met de betreffende dame hebben we een toer over mijn terrein gemaakt. Ik was zeer verbaasd dat ze diverse mij bekende, maar ook onbekende waterleidingen wist aan te wijzen. Ook de bliksemafleiderkabel, die vanaf het huis onder de grond naar een put leidde, leverde zeer sterke reacties op. Voor een ongelovige was dit een bijzondere ervaring op eigen terrein.
9 Apr 2022
Robert T
Wichelrode of Baquette lopen is zo oud als de mens...men moest immers water vinden en niets bijzonders.We hoeven er geen hokuspokus van maken...feitelijk zie ik het als een functionele vaardigheid. :)
9 Apr 2022
A.L. Longayroux
@Robert T en andere belangstellenden
Nu ‘ Water zoeken ‘ aan de orde is gekomen via een Wichelroede ,komt bij mij een sluimerende belangstelling weer boven. In Frankrijk vond ik een interessant boekje, dat ik nu voor de gelegenheid weer eens heb opgezocht.
Titel: Devenir sourcier, techniques et astuces Éditions Ouest -France isbn 9782737357046 .
De schrijver beweert dat Mozes de oudste wichelroede loper zou zijn. Bij de berg Horeb zou hij water hebben gevonden voor zijn dorstig gezelschap !
in het boekje staan aandoenlijke plaatjes van het slaan van Putten. Ik zal proberen er eentje te scannen.
Putten kunnen overigens gevaarlijk zijn. Onlangs viel een kind in Marokko in een diepe put
.Reddingswerkers konden, ondanks alle moeite het kind niet redden.
Putten zijn ook een bron van archeologisch onderzoek. Kennelijk werden gebruiksvoorwerpen in de put verloren of gedumpt .
Een wichelroede kan eenvoudig gemaakt worden van metaal (oud kleren hangertje ) of hout van een hazelaar.
Graag hoor ik of forumleden met wichelroede lopen óf wichelroedelopers ervaring hebben.
De plant Gulden roede zou wijzen op een goudschat ! Niet doorvertellen ! :)
9 Apr 2022
Hans Chiddes
https://youtu.be/g1JTe4hQrO4. van dit filmpje. kun je leren...
9 Apr 2022
A.L. Longayroux
@ Dank Hans voor leuke link. Nu ga ik het zélf ook eens proberen onder het motto:
Zónder geluk vaart niemand wel . :)
9 Apr 2022
A.L. Longayroux
Het bijgevoegde plaatje, een oude advertentie van een putaanleg bedrijf in Frankrijk, doet mij herinneren aan het bordspel Ganzenbord. Kwam je op het vakje 'Put' terecht dan moest je enige beurten overslaan.
Je kan beter "niet in de put zitten" :) Zo schrijf ik maar met plezier mij artikeltjes voor het Forum :)
9 Apr 2022
Hans Chiddes
Beste. Dit is een advertentie van een ketting put pomp zoals je die in de Morvan veel ziet
maar ik ben op zoek naar de techniek van de arbeiders die een put graven hoe en waarom
dat deden ze vroeger met de hand ? Die van ons is 8 meter diep. En helemaal van natuursteen gestapeld tot onderin … rara hoe konden ze dit ???
9 Apr 2022
A.L. Longayroux
Beste Hans,
Dat maken van putwanden moet een apart werkje zijn geweest. Je kan het vergelijken met de vroegere hoge , gemetselde schoorsteenpijpen. . Er bestaan wel wat uitdrukkingen zoals :"een put slaan".
Ja , hoe doe je dat ?
9 Apr 2022
A.L. Longayroux
Allen,
Tegeltjes wijsheid :
Het leven is als ganzenborden,
Je kunt steeds weer opnieuw beginnen,
Tenzij je in de put blijft zitten !
Mijn devies : Carpe Diem ;)
9 Apr 2022
A.L. Longayroux
Hallo Hans Chiddes ,
Hoe maakten ze vroeger een waterput ?
zie www.ikhebeenvrasg.be
hoe graaf ik manueel een waterput?
Het principe is dat men ringen van steen al dan niet gemetseld in een 3M diep gat laat zakken
Daarna graaft men de put dieper uit en last de ringen zakken door ze steeds te ondermijnen.
Doe dat maar eens na ;)
9 Apr 2022
Robert T
Techniek water senegal waterput van Franse origin, zo werden ze vroeger ook in Cambodja en andere landen gegraven
https://www.youtube.com/watch?v=LflKdtfsTHw
9 Apr 2022
Hans Chiddes
Mooi gevonden. Maar daar in Senegal zijn geen stenen. En hier in de Morvan alleen maar …
onze put is vanaf onder gestapeld met wilde stenen. 8 meter diep. En ik neem aan 150 jaar geleden zonder mechanisch gereedschap.
9 Apr 2022
Hans Chiddes
In Nederland heb kin Liempde vroeger met vrienden zelf ooit een put gegraven. Put ringen gekocht deze op de plaats zetten waar de put moet komen Met een speciale korte spade beginnen te graven , daarna met een emmer om het overtollige zand er uit Putten Steeds nauwkeurig het zand onder de ring verwijderen zodat de ring naar beneden zakt. Als de eerste onder het maaiveld zit de 2e er op zetten en zoverder tot je met je voeten in het water staat Klaar ! Met 3 i dag werk !
moor zo gaat het niet in de Morvan want daar hadden ze geen putringen. Alleen maar natuursteen En als je een put wilt stapelen moet je onderaan beginnen. Dat is wat anders dan een schoorsteen metselen want dan begin je onder en boven ben je klaar…. Dus ik heb nog steeds geen oplossing van mijn vraag !
9 Apr 2022
Robert T
@HAns dat heb ik niet gevonden maar ik heb er naast gestaan in Cambodje begin jaren 90....:)
in de Morvan zou u hier eens kunnen vragen..
https://www.patrimoinedumorvan.org/culture/patrimoine-rural/puits
9 Apr 2022
Hans Chiddes
Met dank. Maar mijn vraag blijft open ! Hoe meer het zich het gaan afvragen hoe eerder een oplossing !
met dank !
9 Apr 2022
Hans Chiddes
9 Apr 2022
Hans Chiddes
9 Apr 2022
Hans Chiddes
9 Apr 2022