Nieuwe roman: Clara de eerste neushoorn in Nederland

'Clara, de eerste neushoorn in Nederland' vertelt over de bijzondere geschiedenis van Douwe Mout, een kapitein van de VOC, die met de neushoorn Clara rond 1750 heel Europa (ook door Frankrijk) rondreisde. Overal stroomden mensen toe om dit onbekende dier te bewonderen, van verbaasde boeren en burgers, tot bepruikte en geparfumeerde vorsten en edellieden.

De roman 'Clara de eerste neushoorn in Nederland' begint in 1741, wanneer de 35-jarige VOC-kapitein Douwe Mout, in Bengalen arriveert en daar tijdens zijn bezoek aan de plaatselijke directeur van de VOC, Jan Albert Sichterman, voor een tweejarige neushoorn bezwijkt. Het dier dartelt daar als een huisdier bij de familie rond.
"Het is geen hond en geen kalf, het is groter, logger en heeft korte poten. Op zijn kop staan oren als die van een ezel en aan de staart zit een kwast. De buik is bol, alles aan het dier is bol. Zijn huid hangt in plooien om zijn lijf." fragment
(krijttekening op blauw papier van Petrus Camper, rond 1742)
« Een verrukkelijk, geweldig goed geschreven boek. Amusant en goed gedocumenteerd » recensie Leeskost
« Dit is een boek voor iedereen, toegankelijk, begrijpelijk en interessant. Nooit saai en met een prettige schrijfstijl » Boekenrecensie Blog

Recensie van 25 nov.: In de boekenkast
In het Rijksmuseum is tot 15 januari 2023 de tentoonstelling 'Clara, de neushoorn' te zien.
In Nederland te krijg of te bestellen in iedere boekwinkel, bij de tentoonstelling in het Rijksmuseum en op Amazon.fr
Meer over Clara en mijn vorige boeken op mijn site
  • Rob van der Meulen

    @ Agnita, is dat dezelfde neushoorn die in die tijd te bewonderen was in een dierentuin achter een herberg in Amsterdam, aan de Kloveniersburgwal?

  • Agnita Andrieu

    Dank voor je reactie, Rob. In die tijd waren er twee menagerieën in Amsterdam: Blaauw Jan aan de Kloveniersburgwal en de Witte Oliphant op de Botermarkt, het huidige Rembrandtplein. 
    Twee maanden na aankomst in Rotterdam (22 juli 1741) stond ze wel op de jaarlijkse kermis op de Botermarkt. De Amsterdamse chroniqueur Jacob Bicker Ray noteerde in zijn dagboek:’De Amsterdammers keken zich dit jaar de ogen uit naar een renosteros… Wat een monstrueus lijf. Wanneer hij in ’t leven zal blijven, zal hij een schrikkelijk groot gestalte van een beest worden.’ Bij Blaauw Jan is Clara niet geweest.

  • Guy

    Jammer dat ik bij dit onderwerp geen enkele kritische kanttekening van de steller lees. 

    Ik ben niet snel boos te maken maar dit walgelijke gesol door mensen met machteloze dieren maakt me ontzettend boos. Een dier volledig uit zijn natuurlijke habitat te halen alleen voor menselijk vermaak. Hetzelfde in dierentuinen; gezellig met z'n allen met n frietzakje in de hand staan gapen naar opgesloten beesten die van de stress heen en weer lopen achter de tralies van hun prachtige betonnen speeltuin met een paar dode bomen er in; nota bene in deze tijd van de mooiste natuur-documentaires. Opheffen al die dierentuinen, dolfinaria etc. en hun 'bewoners' met alle zorg terugbrengen naar hun oorsprong.   

    Maar helaas zijn we het gewend om dieren te GEbruiken of zelfs te MISbruiken zogenaamd voor de wetenschap. Alsof het technisch niet anders mogelijk zou zijn. Zelfs beroemde "eerbare heren" in het verleden vonden het nodig om zich aan weerloze dieren te vergrijpen, zogenaamd voor de wetenschap: --> 

    https://wibnet.nl/verleden/geschiedenis/wetenschapsgeschiedenis/uit...

    Het zou juist mooi zijn als we onze kinderen bijbrengen om in elk opzicht respect en liefde voor dieren op te brengen, in plaats van misbruik met dieren mooi te verpakken, met een mooi boekje of voor zogenaamde 'wetenschap' .

    Ik wil hier niemand voor het hoofd stoten, maar moest dit even kwijt. 

  • Agnita Andrieu

    Dank voor je reactie Guy. In de 18e eeuw waren de mensen nieuwsgierig naar het leven in verre contreien. Reizigers kwamen met vreemde voorwerpen terug en stopten deze in rariteitenkabinetten. Boten kwamen van verre met onbekende dieren aan boord die dan op kermissen en jaarmarkten werden tentoongesteld. Ik denk dat Clara, de neushoorn, in tegenstelling tot andere dieren goed werd behandeld, anders had ze dit reizen door Europa niet lang kunnen overleven. Tegenwoordig beseffen we dat dit gesol met dieren in die tijd niet goed was. Doen we het nu beter? Ja en nee. Daar ga ik hier nu niet op in.

  • Theodora Besse


    Maar om daar hier en nu een boek over te schrijven, zonder enige kritische kanttekening, dat gaat ook mij te ver. Eerst gezeul met een giraf en nu met een Nijlpaard. Ik dacht al: is er dan niemand die een kritische kanttekening bij dit onderwerp plaatst? Gelukkig hebben we Guy nog.

  • Rob van der Meulen

    @ Guy en Theodora, wanneer omzien in verwondering naar andere tijden en de verwondering van mensen over toen onbekende flora en fauna eigenlijk verboden zou moeten worden dan lijkt het me een logische vervolgstap om het Rijksmuseum nu aan te klagen wegens het aanzetten tot dierenmishandeling. En daarna een index op te stellen van schilderijen, geschiedenisboeken en historische romans die sommigen onder ons thans onwelgevallig zijn. Gaat ruimte scheppen in musea en bibliotheken.

    Arme gymnasiasten die "De Bello Gallico" tot zich moesten nemen, een volstrekt verwerpelijke oorlog tegen de vreedzame bewoners van Gallië, onder leiding van de proconsul Julius Caesar. 

  • Theodora Besse


    Ik blijf zeggen: hier en nu een boek over schrijven, zonder enige kritische kanttekening (en daar reclame voor maken) zonder op de argumenten van Guy in te gaan...

    Natuurlijk weten wij ook wel dat het in een andere tijd speelt, toen de mensen anders over dieren dachten en heel andere normen hadden. Denk bv. aan de slavernij, waarvoor de regering nu excuses gaat aanbieden.

    Dat is toch wel een heel andere houding dan reclame maken voor een boek, dat is geschreven om het gezeul met een giraf en nu het nijlpaard in het centrum van de  belangstelling te plaatsen. En te weigeren in te gaan op de nú geldende normen van Guy.

    Een museum is er trouwens voor om gewoontes uit andere tijden ten toon te stellen.

  • Rob van der Meulen

    Vergeef me deze domme vraag: het boek zelf misschien al gelezen? Of gaan we in de beste tradities van domineesland etiketten uitdelen: ik deel het etiket "deugt niet" uit en daarmee behoort ik automatisch tot het goede kamp?  

  • Theodora Besse


    Nee, ik heb het boek zelf niet gelezen en ik zal het niet lezen ook. Ik vond dat gezeul met die giraf door Frankrijk al zo verschrikkelijk, dat het mij mijn eetlust ontnam. Ik neem aan dat ze het boek voor haar plezier heeft geschreven en niet voor haar verdriet. En nu nog een nijlpaard er achteraan (plus reclame). En dan nog de reactie van de schrijfster op de reactie van Guy. Nee, dank je feestelijk!

    Een andere domme vraag: Heb jij het boek al gelezen?

  • Guy

    Graag even een paar reacties als het mag lieve mensen,

    Aan: Rob van der Meulen: Met alle hoogachting voor je bijdragen telkens weer Rob, ik lees ze sowieso altijd vanwege je enorme technische kennis van zaken (hier en in de tijden van 'La Maison'.)      

    Maar "het Rijksmuseum aanklagen wegens dierenmishandeling" daarvoor kan ik nergens een relatie zien met het gestelde thema. Wél zou ik gewild hebben dat ze dat destijds met Monsieur Thomas Alva Edison hadden gedaan, om voor een weddenschap "wie er gelijk heeft over de kracht van wisselspanning t.o.v. gelijkspanning" een argeloos prachtig levend dier op te offeren voor zijn ego.

    Het enige dat ik er van begrijp is de keuze van Edison voor die schitterende olifant; hij was net zo reusachtig groot als het walgelijke ego van meneer de uitvinder.  En natuurlijk ben ik het met je eens dat mensen juist wél moeten omzien in de geschiedenis, om daaruit lering te trekken voor de Toekomst ! Musea, bibliotheken etc. geweldig, vooral voor onze jeugd! Het leert hen (onder wijze begeleiding!) onderscheid te zien tussen goed en kwaad in het verleden.

    De vreselijk bloederige kruistochten "in naam van Christus"  (hoera want dán is alles geoorloofd), de holocaust "want als we dan toch 'lebensraum' nodig hebben dan we moeten Europa meteen ook maar zuiveren van slechte mensen". Mag ik effe een teiltje !!!  

    De geschiedenis zit barstensvol van dit soort walgelijke feiten, en die moeten we onze kinds-kinderen leren voor een betere toekomst. Dat zul je toch met me eens zijn Rob.   

    Aan: Steller van dit onderwerp. Agnieta,  De negers uit Afrika, kant en klaar geboeid op het strand, aangesleept door hun eigen soortgenoten van andere stammen, in ruil voor spiegeltjes en kleurige kralen die ze kregen van die vriendelijke blanke zeevaarders, en vervolgens met scheepsladingen tegelijk vanuit hun Afrika vervoerd naar het verre New Orleans, werden om jou te citeren "onderweg best goed behandeld omdat ze de reis anders niet overleefd zouden hebben" {nou ja... in het veen let je niet op een turfje}.  Net als zo'n lief klein negermanneke, dat in zijn zielige eentje in keurige kleding van tentoonstelling naar jaarmarkt door heel Engeland werd gesleept om te laten zien hoe schattig en bijzonder zo'n zwart klein kereltje toch wel was. Dat bracht even lekker veel geld op!  In zijn eenzaamheid en intens verdriet en verlangen naar zijn moeder was niemand geïnteresseerd.    Met andere woorden Agnieta;  Ik begrijp de parallel of vergoelijking die je kennelijk trekken wil totaal niet.

    Aan Theodora: Dank voor je begrip lieve dame :-)  Ik denk dat we het im Grunde wel allemaal een beetje met elkaar eens zijn. Ik denk inderdaad met Rob, dat GESCHIEDENIS in dit onderwerp de grootste gemene deler is. Fijne avond nog lieve mensen.  

  • Dijkstra

    Goedenavond,

    Allereerst: Kennis over historie is belangrijk en interessant! Fijn dat er mensen zijn die gegevens uit het verleden bestuderen om ons daar over te informeren. Veel werk en dit boek is met liefde en aandacht geschreven.

    Ik ben een extreme dierenliefhebber en bewonder iedereen die zich inzet om dierenleed te voorkomen.

    Zelf probeer ik al mijn hele ik daar dieren te beschermen èn werk ook al decennia beroepsmatig met dieren.

    MAAR de inhoud van een boek over historie aanvallen. Niet de juiste plek.

    Ook een onlogische plek om een auteur aan te vallen over dierenleed wat zoo lang geleden plaatsvond.

    Laten vooral alle dierenliefhebbers zich blijven inzetten tegen dierenleed, maar niet op deze manier. 

    Dank voor uw aandacht, bonne soirée.

  • Peter Jan

    Ik heb gisteravond getwijfeld of ik oirts in de aard van Dijkdtra (hierboven) zou schrijven.

    De historische roman is voor velen een bron van informatie en kennis van andere tijden. Ook memoires dienen vaak eenzelfde doel. Het "geweld" van woorden dat hier gebruikt is door mensen die het boek niet eens gelezen hebben, veroordeel ik ten stelligste.

    Toevallig lees ik op dit konent een zeer interessant boek over Churchill,  geschreven door Andrew Roberts. De uitspraken over rassen, de superioriteit van het blanke en de bijzondere houding ten opzichte van Joden zijn vreselijk om te lezen. Moet ik om die reden de schrijver of de betreffende staatsman afbranden? 

  • Jeannette

    Ik heb een beetje moeite met de stelling dat je het boek eerst gelezen moet hebben voordat je er een mening over zou mogen hebben.

    Dus Theodora moet eerst bestaansrecht geven aan dit boek door het te kopen en te lezen om vervolgens het bestaansrecht te kunnen en mogen bestrijden? Dat is toch een beetje krom.
    Bovendien baseert Theodora zich op eerdere berichten over een vergelijkbaar boek over de eerste giraffe in Europa. Daar zijn meerdere publicaties over geweest hier op dit forum. 
    Ook daar werd op geen enkel moment blijk gegeven van enige kritische houding ten aanzien van het onderwerp. Mij is de triomftocht bij gebleven en het treurige leven dat Zarafa moet hebben gehad.

    Ik begrijp heel goed dat het Theodora nu wel even te veel wordt, ik had dat eerlijk gezegd ook iets van; nu niet weer hè?.

    Een biografie over Winston Churchill is historisch gezien ook van een heel andere orde en daar lees ik op Bol toch over dat er ook kritische noten in gekraakt worden? 

    Natuurlijk mag de auteur aangesproken worden over het onderwerp dat zij kiest voor een boek, het feit dat het historisch is betekent niet dat er niet kritisch naar gekeken mag worden. Dat is naar mijn mening ook de plicht van de schrijver in dit geval. Historische romans zijn om die reden dan ook niet altijd even geslaagd.

    Rijk zal ze er niet van worden neem ik aan, de oplage zal niet in de honderdduizenden vallen toch?. 

  • Dijkstra

    Historie kan NIET worden gewijzigd, staat vast, niets meer aan te doen, jammer, maar daar heet het ook zo.

    Dit verhaal speelt zich af rond 1740. RUIM 280 jaar geleden!!

    Eerder knap van die begeleider dat hij een dergelijk dier op sleeptouw durfde te nemen…

    Beter energie stoppen in het onrecht wat dieren in het heden wordt aangedaan.

    Leefgebieden afnemen, transporten en behandelen van slachtvee en zo kan ik nog duizenden voorbeelden noemen, echter daar is deze plek DUS niet voor bedoeld. 

  • Dijkstra

    hahahahahahahah

  • Jeannette

    Nou en of de geschiedenis kan worden gewijzigd, dat is meestal het probleem van geschiedenis onderwijs en wat mensen aan hun kinderen en kleinkinderen doorgeven of niet; het is gekleurd, of verandert per generatie. Ik heb op school helemaal niks geleerd over het aandeel van Nederland in de slavernij, sterker nog, WIJ waren niet zo, in Nederland kwam slavernij niet voor en in Indonesië hebben wij ook alleen maar goed gedaan; infrastructuur op gezet, plantage waar de plaatselijke bevolking mocht werken, kinderen naar school gestuurd, dus onderwijs gebracht, ziekenhuizen opgericht etc. Over de rest heeft niemand het gehad. 

    Heel knap van die begeleider dat hij het beest levend heeft gehouden inderdaad, maar we hoeven er geen geromantiseerd verhaal meer over te schrijven anno 2022 toch?

    Ons verleden is géén aaneenschakeling van vaststaande feiten die onveranderlijk zijn door de tijd heen. 

  • Herman

    Leuk hoe men overelkaar heen duikelt om te etaleren hoe deugdelijk en diervriendelijk men is, terwijl dat geheel overbodig is. Niemand is in deze tijd voor de behandeling van in dit geval dieren zoals dat in vervlogen tijden gewoon gevonden werd. Het vermelden van het gesleep met dieren langs kermissen zoals toentertijd in Frankrijk en de rest van Europa, is historie dat ook tot ons erfgoed behoort en gewoon ter kennis genomen kan worden zonder opgestoken vingertje.

  • Loup

    Dan deed Noé met zijn ark het beter, die nam in iedergeval 2 van elk dier in zijn ark, het mannetje en het vrouwtje. Waren ze niet alleen en hadden ze nog troost aan elkaar.

  • Loup

    Ik vraag me af of de mensen , die hier klagen over het boek , ook inzien dat er heden heeeeel veeeel dierenleed is ! Ga maar eens kijken in megastal, bij een ganzenfokker ( voor foie gras), bij een varkensfokker . Daar is heel wat ellende  En dan die kleine mannelijke kuikentje die levend in een verbrijzel machine gaan , omdat ze geen eieren kunnen leggen. Kijk eens even om u heen!

  • Rob van der Meulen

    @ Alexander, nu je met die video de toon hebt gezet voor meer feel good movies zo in de aanloop naar Kerstmis nog zo'n verhaal. Geen neushoorn, wel groot, zwaar en grijs:

    British zookeeper is reunited with animal he cared for 32 years ago:

  • loes Heil

    Ach, ach, waar men zich al niet druk over kan maken. Een boek over de 18de eeuwse Rhino van Mokum. Hoeveel bomen gaat men omhakken voor het papier ? Gisteren vertelde Cees Nooteboom bij “brommer op zee” dat ook bomen , gelijk de mens , ‘s winters gaan slapen. Dijkstra heeft gelijk wanneer hij schrijft: “Laten vooral alle dierenliefhebbers zich blijven inzetten tegen dierenleed, maar niet op deze manier.” 

    Nog even en dan gaat men hier zich druk maken over de olifanten van Hannibal die het leven lieten bij het trekken over de ijskoude Alpen. Carolus Magnus kreeg van Haroun al-Rashid een olifant cadeau die Karel in Parijs stalde. Het arme dier heeft daar niet meer dan 2 jaar geleefd. Homo hominis lupus est.

    Ik zie zelfs de kruistochten door de “gutmensch” gebruiken. Lees eens ; Les croisades vues par les Arabes van Amin Maaluf. , chapitre 3 Les cannibales de Ma’arra of bekijk radeau de la Méduse en dan zich druk maken over een 18 eeuwse neushoorn.Is de Franse cultuur hiermee een cultuur van kannibalen ? Het beest heeft in elk geval het geluk gehad dat het een flink stuk van de wereld mocht zien.