Oker, over een unieke natuurlijke kleurstof uit de Vaucluse

Geachte Forumleden,

In het verleden heb ik mij gewaagd aan het schilderen van iconen. Ik volgde cursussen bij Simon Koopman te Venhuizen in het schilderen zélf, het maken van ondergronden en het bereiden van temperaverf waarmee de iconen worden geschilderd.

Tevens deed ik veel kennis op over historie van de iconenschilderkunst en de veelheid van symbolen die op iconen zichtbaar kunnen zijn.

Een belangrijke kleur is geel, één van de ouds gebruikte kleuren. Nabij het dorp Roussillon bevinden zich groeven van oker. Het wordt in dagbouw ontgonnen.

De Franse okers worden op gezag van de organisatie "Societé des ocres", gecodeerd aangeleverd. Zo hanteert men  bijvoorbeeld ES= extra superieur, R= roodachtig, C= citron =citroengele ondertoon enz. enz.

 Voordat het product aan de man wordt gebracht, wordt de oker aan verschillende zuiveringsprocessen onderworpen ( slibben). Gele okers zijn een verweringsproduct van ijzererts en veldspaat.

De naam oker is afkomstig uit het Oud Grieks waar dit pigment ochra wordt genoemd.

Naast deze 'aardkleur' worden bij het icoon-schilderen ook andere aardkleuren gebruikt zoals Terre de Siena.

De kleur geel verschijnt ook in een chemisch jasje op de markt. .Zo heb je nikkeltitaangeel, hansageel en napelsgeel, een pigment van chroom antimoon-titianaat.

 Veel informatie voor deze bijdrage leverde EIKONIKON het tijdschrift over iconen nr. 156 , oktober 2022, waar Simon Koopman een uitleg geeft over de kleur. 

 Zie voor info over iconen: www. eikonikon.nl

  • Hans van den Bos

    Hoewel ik niet schilder, toch interessant om te lexen. Dank je.
  • Peter Jan

    Behalve Rousillon, erg druk in de zomermaanden, vind je even verderop het dorpje Rustrel met ook een groot oud okerwinningscomplex. 

    Je zou bijna vergeten dat je in de inmiddels gesloten oker-exploitatie prachtig kunt wandelen en schitterende foto's maken. Niet voor niets heet het gebied ook Le Colorado Provençal.

    Na de wandeling en met oranje of okergele schoenen is het goed om een Ocria biertje te drinken. In het dorp Rustrel of bij de ambachtelijke brouwerij met een toepasselijke naam.https://www.brasserie-ocria.fr/ 

  • A.L. Longayroux

    Hier een beeld van een icoonschildercursus en een icoon in wording: Elia gevoed door de raaf

    Er wordt gewerkt met tempera waarin pigmenten zoals oker zijn verwerkt. Tempera gemaakt van eieren is beperkt houdbaar.

  • Peter Jan

    Wordt het oker in dit soort ( door amateurs) vervaardige iconen ook gebruikt als vervanging van goud? Soms zie je zoveel randen bijna oplichten door het gebruik van het edelmetaal.
    En maken jullie de basisafbeelding zelf of werk je vanaf een sjabloon. Leuk werk !
  • A.L. Longayroux

    @Peter Jan,

    Grote achtergronden worden wel met oker gemaakt. Bladgoud en ‘vissengoud (schubben) worden voor kleinere delen gebruikt. Men gaat uit van vast omschreven afbeeldingen die ooit door monniken zijn gemaakt.Deze worden overgenomen/overgetrokken op een met krijt bewerkte houten plank

    .Bij schilderen van ionen wordt een verstilling van je geest gevraagd.Voor sommige ikoonschilders is het de ultieme manier om tot contemplatie en zelfinterpretatie te komen, feitelijk een soort therapie. Zo kan het helpen moeilijke momenten in het leven ( zieke, verlies van partner )te doorstaan.

    Er zijn verschillende ikoonstijlen. De Russische en Griekse zijn heel bekend. De H Drie eenheid of triniteit van Rus Roubljev is een topper.