Na jaren van lokale varkensslacht, voetbal op gele velden met paardenbloemen en  playfarming op onze mini-boerderij ben ik diep doorgedrongen in de cultuur van mijn nieuwe Franse vaderland.  Haalde ik vroeger vaak mijn neus op voor haar eigenaardigheden, steeds vaker verdedig ik de ‘qualité de vie’ waaraan de economie geofferd wordt en de on-economische koppigheid waarom het land bekend staat.  Voor een econoom is dat een leerschool van pure winst;  minder geld maar een gevoel van grote rijkdom.  Ik zou deze Franse les graag aan de Schotten overbrengen.

 Voor niets gaat de Franse zon op: ik betaal met eenzaamheid.  Met veel Fransen van hier, die weinig van de wereld weten, is het moeilijk praten over iets anders dan de moestuin en de pruimenoogst.  Sinds kort wonen er ook jonge Engelsen in de kont van Frankrijk zoals het hier wel heet en dat biedt troost.  Ervaringen delen en gesprekken met mensen van de wereld. Totdat de Fransen en hun ‘qualité de vie’ ter sprake komen.  De tomaten van de lokale loodgieter worden bewonderd zolang hij het zwembad op tijd aanlegt.  Maar als hij eerst zijn onkruid wiedt begrijpen de Engelsen hem niet meer. Dan is hij  ‘ fucking French’ en sta ik er weer alleen voor.  Erg is dat niet, ik ben eraan gewend.  Onlangs kreeg ik een flesje rode wijn kado bij mijn inschrijving voor een hardloopwedstrijd.  Dat vind ik zo schitterend dat ik weer wat eenzaamheid kan verdragen.

Op bezoek in mijn oude vaderland, waar het economische geloof hoogtijdagen viert,  realiseerde ik me hoe prettig het wonen is in onze kont; ik ben nagenoeg gevrijwaard van decadentie. Geen moeders in grote 4 wheeldrives voor de scholen, verwarmde terrassen of bedelende drop-outs wiens leed ik weg moet redeneren. Een wereld van verschil.

Deze dagen gaat mijn sympathie uit naar een volk dat net als ikzelf in andere een wereld leeft; de Schotten. Het is een moeilijke opgave om een beeld te krijgen van wat zich afspeelt rond het referendum in het land van koppigheid met Franse proporties.  Van 39 Schotse kranten zijn 38 tegen onafhankelijkheid.  Dus Schotland ontbeert eenvoudigweg informatie.  De Queen waarschuwt Schotten ‘to carefully think’, maar kan dat  zonder goede informatievoorziening? Kranten schrijven misleidend over ‘separation’.  Alsof een onafhankelijke vrouw een gescheiden vrouw moet zijn. Ze huilenbalken samen met politici twijfelachtige en zelfs onjuiste argumenten om de belangen te beschermen van hun aandeelhouders in London, de hoogtempel van het economische geloof.  Zelfs de Guardian, links van het midden, haalt alles uit de kast om Schotland te behouden. 

Het is disproportionele angst-munitie waarmee anders-denkenden bestookt worden. Wie de wereld beter wil begrijpen hoeft slechts een dagje te besteden aan het Schotse referendum. 

De Schotten zijn, over het geheel genomen, een ander volk dan de UK-meerderheid. Hun sociale instelling die economische motieven vaker overtroeft en hun gevoeligheid voor sociale ‘quality of life’ leiden tot wezenlijke verschillen met Engeland. Betaalbaar universitair onderwijs ipv € 11.000 inschrijfgeld,  geen staatsgesubsidïeerde housing bubble en bank-bailouts,  twijfel over de –enige Britse – nucleaire zeevloot voor de deur van Glasgow, een voorkeur voor links (maar geregeerd door rechts).

 Dat hun oliegelden door Londen zijn opgegeten ipv opgepot - zoals door het meer verwante socialistische Noorwegen- steekt doordat een aandeel in een grote staatschuld de beloning is geweest.  Ze zouden een grondwet willen hetgeen nu onmogelijk is door onvoorstelbare oude wetten van London City.

Mijn Engelse vrienden in het Franse land vroeg ik de laatste weken nieuwsgierig; ‘Wat vindt je van het Schotse referendum?’.  Steevast herhaalden ze onjuistheden die via London de wereld worden ingestuurd.

Voor mij even geen barbecues langs Engelse zwembaden, ondanks de fraaie nazomer. Maar het is eenzaamheid die lichtjes aanvoelt; we hebben nog verse tomaten en ik volg de spannende strijd van de koppige Schotten tegen hun Goliath.  Een paar maanden terug was ik nog tegen, maar inmiddels hoop ik op hun 'BAYE,BAYE England!'.

Uit hun eenzaamheid kan een nieuw evenwicht met grote rijkdom voortvloeien...