Bruin voor fase is toegestaan evenals zwart voor schakeldraad. Persoonlijk vindt ik de kleur rood voor fase handiger, rood relateert automatisch aan 'heet'. Is ook gemakkelijker verkrijgbaar.

Kees, om alle ins en outs van de aanleg van een elektrische installatie volgens de laatste Franse normen (Amendement 5) via vraag en antwoord op een forum uit te leggen kan, maar zou een heleboel heen-en-weer gevraag opleveren. Daarom een aantal links.

1/ Hager heeft een aardige mengvorm gevonden tussen recht in de leer blijven (verwijzingen naar de diverse artikelen in de regelgeving) en toch praktisch. Onlangs zijn ze overstag gegaan en hebben de wat trendy aanpak gekozen van een doorblader document. Veel leesbaarder was hun oude gewone pdf document. Gelukkig nog steeds te downloaden. Ga op hun site naar de bovenste menu balk en klik aan: Centre de téléchargement. Volg verder de instructies, email adres opgeven en je hebt de download een paar minuten later binnen.

2/ Koop de klassieker van de heren Gallauziaux & Fedullo getiteld: L'installation électrique. Inmiddels de vijfde druk, inclusief alle veranderingen die het zg. Amendement 5 met zich heeft meegebracht voor de Franse elektra normen NF C 15-100.

3/ De Franse voorlichtingsorganisatie Promotelec heeft die veranderingen kort toegelicht - un tour d'horizon - in deze brochure.

4/ Eveneens van Promotelec deze 122 vragen en antwoorden.

5/ Als intro in de Franse terminologie zou je dit Nederlandse verhaal eens kunnen doorlezen.

Succes met de klus.

Een kleine vraag.

De smartflower is die triphasé of monophasé?

Indien deze monophasé is, waarom zet je dan niet het hele huis op monophasé.
voor een particulier huis zie ik niet meteen voordelen (wel nadelen) om bij een triphasé installatie te blijven.

Nu je toch alles opnieuw aan gaat leggen is het een goed moment om dit te overwegen.

Voor de duidelijkheid en voor alle doe-het-zelvers: het "Nederlandse verhaal" waar Rob naar verwijst is getiteld "De Franse electrische installatie", geschreven door Rob van der Meulen. Het vormt een hoofdstuk in het gedegen "Klussen in Frankrijk" van Christian von Klösterlein.

Zeer uitvoerig komen alle facetten van de aanleg van een electrische installatie in Frankrijk aan de orde, waarbij ook de verschillen met NL aandacht krijgen. "De Franse electrische installatie" is onderverdeeld in:

1.  De elektriciteitsaanvoer en de elektriciteitsmeter
2.  De hoofdschakelaar
3.  De groepenkast
4.  De aarding
5.  De leidingaanleg
6.  Speciale schakelingen
7.  Slotopmerkingen
8.  Boeken, websites
9. Tout venant
10. Aansluitschema's

Volledig eens met Hendrik Swane, vooral in de wat kleinere triphasé installatie zet de hoofdschakelaar op de meest ongelegen momenten je huis in het donker wanneer op slechts één van de fasen een (geringe) overbelasting optreedt. Afhankelijk van je abonnement (puissance souscrite) en de verdeling van "zware jongens" (wasmachine, chauffe-eau etc) over de drie fasen. Het enige addertje in het gras kan zijn dat je ergens in la France profonde helemaal aan het eind van het stroomnet zit, en bout de ligne. De vraag is dan of bij een overstap naar monophasé er niet een te grote spanningsval gaat optreden. Hetzelfde vermogen gaat dan door slechts één fasedraad (en de nul). De netwerkbeheerder ERDF, tegenwoordig ENEDIS geheten bekijkt bij zo'n aanvraag of het technisch mogelijk is. Het is in dat soort gevallen dus verstandig zo snel mogelijk het groene licht te krijgen van ENEDIS alvorens met de werkzaamheden te beginnen.

Op gevaar af de sluizen van de informatie hemel helemaal open te zetten nog een aardig project van een Franse electricien, uitstekend gedocumenteerd, handig om als een soort spiekbriefje te gebruiken. Weliswaar uit 2007, maar voor de hoofdlijnen nog steeds perfect bruikbaar.

Oh ja, nog dit: in Frankrijk controleert een aparte organisatie (Consuel) de elektrische installatie bij oplevering, niet de E(R)DF.

Beste mensen

Bedankt voor alle reacties, veel stof tot nadenken en ik ben al een paar problemen tegengekomen die gelukkig nog te herstellen zijn.

1 De geplande plaats voor de groepenkast kan niet omdat daar ook het water binnenkomt en er een dragende balk boven zit. Ik heb al een andere plaats in gedachten maar moet mijn vrouw hier van overtuigen. De kabel is om te leggen en gelukkig lang genoeg. Wel nog uitzoeken of de plaats kan vanwege de NORM; naast de achterdeur die in een carport uitkomt.

2 Ik begrijp uit de NORM dat er een hoofdschakelaar in de GTL moet zitten, die zit nu onder de meter die op een EDF paal zit 50 meter vanaf ons huis. de vraag is wordt dit een extra EDF schakelaar of moet ik die zelf installeren.

3 Het communicatie gedeelte zit ik mee, telefoon/internet komt met een kabel boven in huis binnen en daar heb ik een SFR modem op aangesloten met basis telefoon en de rest is Wifi en draadloos, wat moet ik met een groepenkast hiervoor? TV hebben we een schotel voor.

Dan wat antwoorden op jullie vragen en opmerkingen: Bernard en Marcello; natuurlijk hou ik me aan de kleurcodes, zeker voor aarde, nul en fase(rood ja), de schakeldraden hou ik in principe zwart maar ik moet nog wat verder lezen, als je b.v. violet voor wissel en hotel schakelingen neemt is dat misschien niet eens zo gek.

Dan de Consuel Rob, ik weet niet hoe het in zijn werk gaat, ik heb sinds 2009 een stille bouwvergunning, ik heb de burgemeester weleens gevraagd moet ik melding doen als b.v. de fundatie klaar is? Nee hoor hoeft niet, OK dan ga ik verder. Het casco is nu helemaal klaar en ben nu binnen bezig met vertrekken, badkamers etc. duurt nog wel 2 jaar, ben ook vaak weg. Nog nooit een instantie gezien, alleen de belastingdienst stuurt me elk jaar een formulier, graag invullen als het huis klaar is. Als het huis eenmaal klaar is, komen ze dan? Ik betwijfel het.

Hendrik; Ik wil graag triphase houden, heb een paar zware machines op 380. Inderdaad weleens de hoofdschakelaar er uit maar inderdaad een kwestie van een goede verdeling over de fases. En ja de Smartflower is mono, ik heb dat gevraagd aan de EDF-NRF vertegenwoordiger. Hoe sluit je dat dan aan? Daar hebben we een kastje voor was het antwoord. Wat ik jammer vind hier is dat de terug levering van de zonnepanelen aan het net via een aparte meter gaat en je maar 6cent terug krijgt, je moet dus stroom gebruiken als de zon schijnt. financieel kan zo'n ding waarschijnlijk niet uit.

Mensen nogmaals bedankt voor alle reacties, heb genoeg informatie om voorruit te kunnen. Loop ik ergens tegenaan dan kom ik weer in de lucht.

Met vriendelijke groet; Kees Brooshooft

Deze keer hou ik het kort:

ad 2/ Wanneer de meter en de disjoncteur de branchement (DB) nu ergens verderop buiten zijn ondergebracht heb je een zogenaamde branchement long. Alles vanaf de DB valt onder de NF C 15-100 normen en is daarmee voor rekening van de eigenaar. Wel moet er in de GTL een aparte (mechanische) hoofdschakelaar komen. Een interrupteur sectionneur. Dit is de tabel voor de bedrading tussen DB en jouw GTL.

ad 3/ Communicatie: toen op 5 december 2002 een stevig herziene versie van de NF C 15-100 werd gepresenteerd was er al het nodige te doen over dat aparte communicatie netwerk. Er was hoop op versoepeling, maar helaas is dit onderdeel bij de laatste herziening (Amendement 5) toch gehandhaafd.

Consuel: wanneer je de tijdelijke aansluiting om wil zetten in een definitieve wordt er door de EDF / ERDF / ENEDISo m de "attestation" van de Consuel gevraagd. Anders gaat het feest niet door. Bij nieuwbouw geen ontkomen aan. Bij renovaties waar een al langer bestaande stroomaansluiting aanwezig is lukt het meestal wel - zelfs wanneer zo'n aansluiting een paar jaar buiten gebruik is geweest - om zonder al te veel vragen weer elektriciteit geleverd te krijgen op dat adres. Zonder de hamvraag naar de Consuel keuring.

Bij een bouwaansluiting (branchement provisoire) gelden termijnen: het is zaaks tijdig verlenging aan te vragen. Maar wat  de feitelijke situatie ook moge zijn: het blijft verstandig de huidige normen zo precies mogelijk te volgen. Een investering in de waarde van het huis.

Rob, bedankt. Bij three-phase staat length*2 Betekend dit dat je de lengte mag verdubbelen? Zou mij goed uitkomen. Aan de andere kant een extra mechanische schakelaar is wel handig/ veilig.

Rob, bedankt. Bij three-phase staat length*2 Betekend dit dat je de lengte mag verdubbelen? Zou mij goed uitkomen. Aan de andere kant een extra mechanische schakelaar is wel handig/ veilig.

Toch nog even een snelle vraag over wat je aanduidt als "een tijdelijke aansluiting"'. Is dat een officiële bouwaansluiting, een branchement provisoire, of was er al een meter met hoofdschakelaar en heeft de E(R)DF de boel opnieuw aangesloten, rétablir un raccordement. Mocht dat het geval zijn en indien de E(R)DF verder niets gezegd heeft over de noodzaak van een attestation van de kant van de Consuel dan zou je kunnen overwegen die stap achterwege te laten. Bij een bouwaansluiting is het helder: dat is per definitie iets tijdelijks en wordt pas definitief nadat de Consuel de installatie heeft goedgekeurd.

De preciezen in de leer zullen zeggen: ja maar bij een totale renovatie, een verbouwing waarbij (tussen)muurtjes moeten wijken voor de sloophamer, dan ontkom je toch niet aan de Consuel keuring? Valt niet te ontkennen, een citaat uit het boek "L'installation électrique":

" Le consuel intervient sur les installations neuves et dans les projets de rénovation. Par rénovation, on entend la rénovation totale d'une installation. Il est évident que si vous refaites l'installation d'une pièce, vous n'aurez pas besoin de faire vérifier les travaux."

De rekkelijken interpreteren dit met de nodige souplesse: ik mag dus in het eerste kwartaal de groepenkast vernieuwen, en later in het jaar de rest van de bedrading op orde brengen. Twee keer een partiële vernieuwing, geen Consuel keuring nodig. Dat gaat uiteraard alleen maar op voor bestaande installaties waar al stroomlevering plaatsvindt op basis van een regulier abonnement. Of waar een afgesloten aansluiting na vertrek van de vorige eigenaar door de nieuwe eigenaar weer in de lucht wordt gebracht. 

Zo makkelijk als (sommige) EDF monteurs in een wat verder verleden waren, dat lukt tegenwoordig niet meer. Een electricien vertelde als anecdote dat hij voor een zeer oude vervallen woning, dak kapot, er groeiden zelfs bomen doorheen, een heraansluiting aanvroeg. Tot zijn verbazing kwam een EDF busje het terrein opdraaien en zonder blikken of blozen werd het panneau de comptage (meter + DB) weer aangesloten op het stroomnet, kwestie van een paar zekeringen. 

Rob: Toen wij het huis kochten in 2007 zat het al zo, het huis was van binnen uitgebroken, één grote ruimte en het elektrisch was gestript. Buiten op de pilon de meterkast met hoofdschakelaar, vanaf de pilon een kabel onder de grond naar het huis en in het huis een eenvoudige groepenkast: Triphasé, 3 zekeringen en op iedere fase een 220V contactdoos, geen aardlekschakelaar, geen aarde, die heb ik zelf aangesloten. Later heeft een elektricien in opdracht van de vorige eigenaar daar een 380V contactdoos bij gezet voor mijn zaagmachine. Dus ik neem aan dat die eenvoudige/ tijdelijke groepenkast in eigen beheer is geplaatst en ze niets hebben gemeld. We wonen zelf in een stacaravan met bouwkeet die omgebouwd is tot keuken douche en toilet achter het huis. Deze hebben hun eigen groepenkastjes met aardlekschakelaar en aardaansluiting en zitten ingeplugd in de tijdelijke groepenkast.

Misschien dat met het aansluiten van de Smartflower het een en ander van inspectiezijde in beweging komt, vandaar dat ik voor die tijd in ieder geval de groepenkast volgens de NORM in orde wil hebben. Er zijn van EDF/ENR 2 mensen langs geweest voor de smartflower, een verkoper en een technicien voor het inmeten etc. Geen enkele opmerking gemaakt, de laatste was heel belangstellend en belde zelfs zijn volgende afspraak af om met mij achter de PC te gaan zitten en me uit te leggen hoe ik een groepenkast moet bouwen en waar ik de spullen moet bestellen. Dus ik laat het zo, probeer volgens de NORM te werken en als er een inspecteur komt hoop ik dat het goed is.

Kees, onlangs een hier in Frankrijk beginnende Britse electrician nog op afstand geholpen met een klus. Driefasen is niet helemaal hun cup-of-tea. En de Franse taal nog minder..... Een eenvoudig schema getekend (zonder aarde) voor zo'n gemengde groepenkast waar zowel echte driefasen apparaten op staan aangesloten als gewone enkelfase toepassingen. Het voortschrijdend inzicht in elektranormen land vermeldt nu als aanbeveling om het triphasé deel en tëte d'installation van de groepenkast te plaatsen. En één driefasen aardlekschakelaar die de hele installatie beveiligt mag niet meer, zie schema. In de Nederlandse elektra normen tegenwoordig hetzelfde verhaal, zie deze tekening ontleend aan de presentatie eind 2015 van Pouw Jongbloed over de vernieuwde NEN-1010 normen. Er komt zowaar steeds meer convergentie in de EU tussen allerlei nationale regels. 

In "L'Officiel de l'electricité" van Promotelec staat: "Concernant les équipements nécessistant une alimentation triphasée (par exemple une pompe), nous recommandons de les connecter le plus en tête possible de l'installation , en regroupant leurs circuits respectifs sous un (eventuellement plusieurs) dispositif(s) différentiel(s) tétrapolaire(s) (3 phases + neutre).

Mocht je rekening houden met een Consuelkeuring zorg er dan voor dat er nog 20% vrije ruimte in je groepenkast aanwezig is voor toekomstige uitbreidingen. 

Rob: Bedankt voor alle adviezen, het begint bij mij nu allemaal aardig op zijn plek te vallen, na enig zoekwerk het trifasé schema van VOLTA Electricté gevonden en gedownload, spreekt me aan en past prima hier, later zag ik dat jij het ook al geplaatst had onder het hoofdstuk tableau electric. Morgen naar Pau om het boek van Gallauziaux & Fedullo te zoeken, misschien wel bij Leroy Merlin, daar hebben ze een stuk of vier Electra boeken. En dan eerst even overschakelen naar impots.gouv.fr, ook zoiets. juni zijn we in NL, eind juni alles bestellen via internet en begin juli los met dit verhaal. Ik hou je op de hoogte. Met Vriendelijke Groet; Kees

Kees, die Franse elektrabijbel via internet rechtstreeks bestellen bij Eyrolles is sneller. Want ik zie dat laatste boek van dit illustere tweetal niet verschijnen op de internetsite van Leroy Merlin. Wel allerlei andere publicaties van Eyrolles. En de al eerder gelinkte versie is het meest up-to-date. Oudere versies zijn ook nog wel bruikbaar mits je er het Amendement 5 naast legt. Wie weet is er dit weekend nog ergens een vide-greniers....Hoewel daar het aanbod van kinderspeelgoed, kinderkleren, oud roest, Black & Decker en Peugeot boormachines uit de jaren 60 en afgedankt serviesgoed wel erg overheersend is geworden. 

Rob, internet bestelling kan ook. In Pau is ook een Emmaus met een geweldige boekencollectie, maar inderdaad, heb je dan de laatste versie. Voor mij voorlopig geen vide greniers meer!

Beste Rob

Ik heb net bij Eyrolles "L'installation electrique" besteld. Ik zag ook "Installer un tableau électric" van dezelfde schrijvers. Ken je dit boek en zo ja is het een goede aanvulling op het eerste of dubbele informatie?

Met vriendlijke groet;

Kees Brooshooft

Kees, dat kleine boekje "Installer un tableau électrique", qua formaat en aantal pagina's (53) bruikbaar om mensen enigszins wegwijs te maken in de (iets) modernere groepenkast, niet meer dan dat. Hoe ziet het eruit, wat zijn de begrippen, de Franse namen. Maar zeker geen handleiding voor de doe-het-zelver. Wanneer je de elektra bijbel zelf al hebt besteld is een korte samenvatting volstrekt overbodig. Bovendien gedateerd, mijn tweede druk stamt uit 2005. Niet doen dus.

Beter is het om de Hager inleiding te printen (de pdf versie). Daar worden de artikelen van de Franse NF C 15-100 regels op de voet gevolgd, met de exacte paragraafnummers. Kan handig zijn om nog eens verder op internet te googelen. Afgelopen week een aantal uren besteed aan het stroomlijnen en updaten van eerdere inleidingen op Infofrankrijk, iets beknoptere versies van wat er op klussen-in-frankrijk in hoofdstuk 13 te vinden is. Voor de beginners hopelijk wat vlotter te lezen.

En mocht je toch nog een keer op een vide-greniers verzeild raken, kijk dan uit naar de laatste versie van "Locaux d'habitation", de 28e druk uit 2016. Een handzamer overzicht is er niet, door Promotelec m.i. ten onrechte na vijftig jaar jaar voorlichting uit de roulatie genomen. En wanneer je googelt met:  "Locaux d'habitation" première édition Promotelec    kom je misschien bij Free nog wel een pdf versie tegen van de 25e druk uit 2010. Qua copyright niet helemaal zuivere koffie. Ook dat andere boekje dat op jouw verlanglijstje stond is met enig zoeken te vinden in een gebied dat grenst aan de dark side of the internet. Google stoort zich daar niet aan.

mvg

Rob

Rob, wederom bedankt voor alle tips. Inmiddels het boek van Gallauziaux & Fedullo ontvangen. Geweldig boek, heel duidelijk. Waar ik nog niet uit ben is of de nu geplande plaats voor het tableau goed is. Ik wil dit plaatsen in een oude doorgang door een muur, voorkant afsluiten met een deur achter/ zijkant multiplex plaat van voorgeschreven afmetingen. de voeding kan van onderuit de kruipruimte ingevoerd worden en de leidingen naar de gebruikers bovenuit op de achterkant van die muur weggewerkt. De vraag is dus; mag je het tableau in een (binnen)muur wegwerken. In de illustraties zie je alleen tableaus op de muur, wel een keer in een kast maar niet in een muur.

Mvg. Kees

Kees, zit bij deze laatste versie van de voorbeelden die ENEDIS geeft misschien iets van je gading? Of in deze discussie?

Achterkant multiplex? Niet toegestaan vanwege brandveiligheid.

Lorsque le panneau de contrôle est placé dans une gaine technique logement (GTL), cette dernière doit assurer la tenue mécanique et les contraintes de tenue au feu des parois sur laquelle elle est posée.

ENEDIS heeft geleidelijk aan z'n technische documentatie aangepast, qua inhoud en url, ook over de installatievoorschriften voor een panneau de contrôle. Ik zag dat ik de 2011 versie had gelinkt, dit is de 2016 editie.

Ja Rob, brandvrij, ik had het al gezien. Ik moet het even terplekke bekijken, ga morgen weer richting Frankrijk. Ik ben bang dat ik met een kast in de nis te ver doorsteek aan de achterkant als het brandvrij moet worden. Misschien toch gewoon op een stenen muur. Maar het ENEDIS document biedt wel hulp.

Ik heb nog een andere vraag: Boek Gallauziaux & Fedullo fig. 159 zegt dat de AGCP niet verder in huis mag zitten dan 5 meter. Bij ons zit de AGCP op een pilon 20 meter van het huis af. We hadden al gezegd dan maken we in de groepenkast een extra hoofdschakelaar, mag die schakelaar/ groepenkast dan wel verder in huis zitten; in ons geval achter in het huis, 14 meter?

Dan voor mijn begrip; in de tabel fig 161 staan de amparages, voor ons geval 9kva mono 30/60 en tri 10/30. Waarom 2 waardes? Dan ga je naar tabel 160 en zie je voor bv voor 16 kwadraat en 30 ampere 52 meter staan. en dan staat er dat je voor tri de lengte mag verdubbelen? Maar het is toch zo dat de ampèrage de draaddikte al bepaalt? 

Rob

Volgens mijn E mail heb je gereageerd op mijn laatste vraag maar is hier niet zichtbaar.

En ik heb nog een aanvullende vraag die ongetwijfeld wel eens aan de orde geweest is; Parafoudre, wat doet het precies, ik zie drie verschillende systemen, wordt de installatie afgeschakeld of ontlast via aarde? Met trifase, bouw je dan een parafoudre  op iedere fase of alleen op de fase waar bv de modem en PC op zit? Ik ben in de 10 jaar dat ik hier woon al 2 modems kwijtgeraakt, waarschijnlijk door onweer, en een keer een laptop.

Mvr groet;

Kees

Kees, een zeer uitvoerig antwoord ging vanochtend de digitale mist in, waarschijnlijk omdat ik tot slot per ongeluk op de knop versturen drukte, en niet op reactie toevoegen.

Heel kort door de bocht nu:

1/ Plaatsing van een GTL bij een renovatie blijft een probleem, niemand wil zo'n geval in de woonkamer hebben.

2/ Tekening 159 van de beide heren gaat over een type 1 aansluiting. Wanneer de meter en hoofdschakelaar aan de weg staan in een plastic box is het een type 2 aansluiting, branchement long. Vanaf de twee uitgaande klemmen op de disjoncteur de branchement is het dan côté privé, allemaal NF C 15-100 normenland. Wanneer de draaddikte richting groepenkast ok is (spanningsval) dan is er niets aan de hand. De tweede hoofdschakelaar noemen we een dispositif de coupure. Type 2 is in principe voor meer dan 30 meter, maar komt ook voor bij veel kleinere afstanden. makkelijk voor de meteropnemer.

Over de EDF aansluiting binnenshuis of buiten de deur aan de weg: een branchement van het type 1 en het type 2 (meer dan 30 meter).

3/ Driefase: een volledige cyclus van een sinus (twee bovenste sporen), beginnend op de nul lijn, omhoog, omlaag, door de nul, omlaag en dan weer stijgend naar de nul (terug bij af) bestrijkt 360 graden. Bij driefase zijn de afzonderlijke fasedraden drager van een signaal dat 120 graden in fase verschoven is. Tussen fase en nul 230 volt, onderling 400 volt. Vanwege die faseverschuiving, en bij gelijke belasting van elk van hen, kun je bij gelijkblijvende spanningsval twee maal zo ver komen.

In het amendement 5 zijn twee tabellen opgenomen voor de draaddiktes en maximum afstanden bij het aansluiten van de meter / hoofdschakelaar op de groepenkast. Dit is het plaatje voor het type “Accolé” en hier wordt de “Non-accolé” situatie beschreven, de meter op wat grotere afstand bij de openbare weg.

4/Wat die ovespanningsbeveiliging betreft - parafoudre - lees even wat ik er over gemeld in deze losse elektratips. Voor triphasé is het verstandig daar een helaas duurdere driefase uitvoering voor te gebruiken. Absolute garantie dat je alle onheil tegenhoudt valt niet te geven: je werkt aan het terugdringen van risico's. Verder: je modem kent twee toegangswegen: via het lichtnet, en via de telefoon kabels van FT/Orange op hoge palen door het landschap kronkelend. Ook die telefoonlijn moet je met speciale telefoon parafoudres beschermen. Anders: voordeur dicht, achterdeur open