Heel interessant, vooral de column. Bijvoorbeeld wat de oorsprong is van het woord copain. Maar anders dan ik uit het bovenstaande verwachtte geeft de column geen uitleg over de herkomst van het woord "restaurant". Dat heb ik dus maar even opgezocht in de franse Wiki:

"Le mot restaurant provient du verbe « restaurer » qui signifie au xii^e siècle « remettre en état », « remettre debout ».

Dès le début du xvi^e siècle, le terme de « restaurant », revêt une acception alimentaire pour désigner un « aliment reconstituant ». Au milieu du xvii^e siècle, le terme désigne plus spécifiquement un « bouillon restaurant fait de jus de viande concentré » puis, à partir du milieu du xviii^e siècle, le lieu qui en assure la vente.

« Restaurant » désigne aussi un pain de 400 g dans certaines boulangeries du sud de la France."

@Theodora, de laatste para van Sylvain's column geeft de herkomst toch aan. 

Dirk, ik begrijp dat je de zin bedoelt: " Pour se restaurer (zich op te knappen), ver van de vette ragouts en dubieuze wijnen van de traiteurs."

Je hebt gelijk, maar dat konden we zelf ook wel bedenken. Want restaureren is ook in het Nederlands herstellen, opknappen, weer in goede staat brengen, van een gebouw of een kunstwerk. Dus waarom niet van de mens? Ik verwachtte een etymologische uitleg van het woord restaurant, maar dat gaat in het kader van deze zomercursus (die ik heel leuk vind) waarschijnlijk te ver.

Uit het boek Manuel du voyageur à Paris van Pierre Antoine Jean-Baptiste Villiers uit 1802:

"Un nommé Boulanger, rue de Poulies, imagina en 1765, de donner des bouillons. N’étant pas traiteur, et ne pouvant servir de ragoûts, il servoit sur de petite tables de marbre. sans nappe, des oeufs frais, des volailles au gros sel et du bouillon. Il avoit mis sur sa porte cette inscription, tirée de l’évangile: Venite ad me, omnes qui stomacho laboratis, et ego restaurabo vos. Telle fut l’origine du mot restaurateur."

De spreuk boven de deur is ontleend aan de bijbeltekst uit Mattheus 11:28: Venite ad me omnes qui laboratis, et onerati estis, et ego reficiam vos.

Volgens deze bron heeft Mathurin Roze de Chantoiseau zowel het concept als ook de naam van het eethuis bedacht.

Wat enig, Wilsam! Ik heb je eerste link opgeslagen. Zo leuk om te lezen! Het boek is nog steeds te verkrijgen bij Amazon (niet op voorraad). Maar ik vind het al erg leuk om het op internet te lezen. Zo krijg je via een reisgids uit die tijd meteen een indruk hoe het leven toen was.

Je kon van je profiel een portret laten knippen (heb ik in m'n jeugd ook wel eens laten doen), heel knap. En van een lok van je haar kon je een schilderijtje  en zelfs een portret van jezelf laten maken. Dan kon je een stukje van jezelf naar een achtergelaten geliefde sturen, zodat ze je trouw zou blijven... Niet te onderscheiden van een echt schilderij, verzekert Pierre Villiers. Heerlijk om te lezen. Ook wordt een hoofdstuk aan het Panthéon gewijd. De inscriptie op het fronton luidde toen: "Aux grands hommes, la patrie reconnaissante". Sinds Marie Curie en Simone Veil er ook zijn opgenomen, zou die tekst eigenlijk moeten worden aangepast...

Homme betekent ook mens. De tekst op het Panthéon kan gewoon blijven staan.

Mathurin Roze de Chantoiseau was met een aantal uiteenlopende zaken actief. Naast restaurateur, was hij ook de uitgever van een almanak, een adresboek van de belangrijkste handelaren, bankiers en handwerkers in Frankrijk. Zijn eigen restaurant kwam daar natuurlijk ook in voor. Verder was hij bankier. Hij had samen met een com-pagnon de Banque Générale de Crédit Publique opgericht met als doel de Franse staatsschuld te verminderen. 

Bronnen: 

Rebecca L. Spang via encyclopedia.com

Brief aan Benjamin Franklin 31 januari 1783