In mijn boek ‘En Pierre’, Koop- en Renovatiegids voor een Frans huis van natuursteen, heb ik de drinkwatervoorziening voor een off-gridwoning als een risico beschreven. Want met de klimaatverandering en langdurige droge periodes kunnen zowel putten als bronnen droog komen te vallen.

Zo heb ik een aantal jaren geleden meegemaakt dat een Nederlandse koper de Nederlandse verkoper van een off-gridwoning een proces wilde aandoen op grond van een verborgen gebrek: de bron die sinds 200 jaar als drinkwatervoorziening van dit pand probleemloos had gefunctioneerd, was een week nadat de koper het huis had betrokken, drooggevallen. In dit betreffende geval heb ik de aangeklaagde verkoper kunnen helpen met afdoende juridisch advies. Tevens is een bevriende grondverzetter erin geslaagd een diepere grondlaag aan te boren, waardoor er weer een miezerig stroompje water op gang wist te komen. De koper wilde de koop terugdraaien, maar had juridisch geen poot meer om op te staan.

Het (tijdelijk) droogvallen van putten en bronnen zal in de toekomst meer gaan voorkomen, is de verwachting, men is dus gewaarschuwd.

Waterputten zijn al bekend sinds mensenheugenis, er zijn archeologische sites, ook in Frankrijk, met restanten van putten uit het neolithicum, 6500 jaar geleden. Deze waren echter hooguit 5 meter diep. Vanaf ca. 2000 v.Chr. worden steeds diepere putten gevonden. De Romeinen perfectioneerden de graaf- en bouwtechniek en maakten al putten van tientallen meters diep.

In de Middeleeuwen werden strategisch op een heuvel gelegen kastelen al voorzien van extreem diepe putten om bij een belegering altijd van vers drinkwater te zijn gewaarborgd. De vijand kon hier niet bijkomen en kon het water dus niet vergiftigen. Een dergelijke put was enorm kostbaar en omvatte soms de helft van de totale bouwkosten van een kasteel (Bron: Wikipedia-nederlands.fr)

De diepste met de hand gegraven put, die ingestort en verstopt was, bevond zich bij kasteel Regenstein in Duitsland en had een diepte van 197 meter. De huidige diepste put ter wereld bevindt zich bij de vesting Kyffhäuser met een diepte van 176 meter. De diepste waterput in Frankrijk is die van Fort de Joux met 140 meter.
Dit soort waterputten werd gerealiseerd onder professionele bouwkundige leiding en met de inzet van gespecialiseerde bouwvakkers die in elke bodemsoort zijn getraind.

Maar ook de waterputten, die je nog overal op het Franse platteland tegenkomt met een diepte tussen de 10 en 20 meter, zijn kunstwerken op zich. Over de toegepaste bouwtechnieken kan op zich al een boek worden geschreven
Oude waterputten leveren vaak een rijke bron op van archeologische vondsten.

Dan is het hebben van een eigen bron, een source, een stuk simpeler. Hier welt het rondwater uit zichzelf naar de oppervlakte. Vaak werd een boerderij, een gehucht of een dorp gebouwd bij een source.
Het water werd vaak opgevangen in een bassin, een dorpsfontein, alwaar de bewoners hun drinkwater konden halen. Vaak werd er bij voldoende watertoevoer ook nog een washuis aan toegevoegd, een lavoire. De lavoir in het gehucht waar ik me in 1993 vestigde, was toen nog in gebruik.

Omstreeks 1950 werd een groot deel van het platteland voorzien van drinkwaternetwerken en komt er zogenaamd eau de ville uit de kraan. Hiermee werden de oude waterputten overbodig. Sources en Fontaines met goedgekeurd drinkwater blijven onveranderd populair. Want waar aan het stadswater vaak onsmakelijke hoeveelheden chloor wordt toegevoegd, is dat bij een source nooit het geval.

PS, de oude bestanden van nederlanders.fr blijven voor mij een waardevolle bron voor mijn schrijfsels. Met dank aan Rob van der Meulen.