Hèt netwerk van, voor en door Nederlandstaligen in Frankrijk - zegt het voort!

|| PLAATS BERICHT || P LAATS ADVERTENTIE ||

Hoe de renovatie verliep van een 18e eeuws Château, Monument Historique - verslag van een mâitre d'œuvre en décorateur - slot

Op 21 oktober 2022 plaatste ik hier een verslag van de fase van de voorbereiding van de restauratie van een 1800m2 groot Château uit eind 18e eeuw. Met name het verkrijgen van de Permis de Constuire kreeg hierin een rol. Op 8 juli 2025 volgde een beschrijving van de restauratie, die het gehele exterieur betrof. Daken, gevels, ramen en deuren, luiken.

Dit verhaal gaat over de renovatie Interieur. Een Permis de Construire was niet aan de orde, die betrof alleen het exterieur.

Eerst iets over het gebouw zelf. Het château, ontworpen door een architect uit Toulouse, had een omvang van 35 mx25m exterieur. Binnen rekende ik met 600m2 per verdieping.

Niveau R, Rez de Chaussée lag 2m boven maaiveld en was 5.40m hoog. Niveau R+1, 1ste Étage, bereikte 3,20m. Dan waren er de combles, de ruimtes onder het dak, in gebruik als opslag. Het geheel stond op caves voutés. Ongeveer 2m in de grond, 1.50 erboven verlicht door soupirraux, kelderraampjes.

Op niveau R bevonden zich een zeer ruime Vestibule, Salle à Manger, verschillende Salons, waaronder een rotonde. Ook bevond zich op dit niveau een Appartement, een afzonderlijke salon met aanpalend een Chambre.

rotonde exterieur

rotonde interieur

vestibule

Niveau R+1 was toegankelijk via twee dubbele natuurstenen trappen in het midden van de vestibule. Er bevonden zich oorspronkelijk appartementen aan weerszijden van een gang die midden door het gebouw liep. Allen toegankelijk via dubbele deuren.

De caves bestonden uit een aantal afzonderlijke ruimten. Waskeuken met put met een enorme schouw, kookkeuken idem. Verder waarschijnlijk opslagruimtes en zeker slaapgelegenheid voor de domestiques.

RENOVATIE

De vorige eigenaar, die een chambre d'hote de luxe uitbaatte had in 2005 een behoorlijke renovatie uitgevoerd. De houten vloer in de rotonde die op zand lag werd gerestaureerd, nadat een béton legère was aangebracht. Er werden op R+1 verschillende badkamers toegevoegd dan wel gemoderniseerd. Overigens niet geweldig gedaan. Kwalitatief ondermaats materiaal gebruikt. Het schilderwerk, voor zover opnieuw gedaan was ok. Electra en loodgieterij was ook goed aangepakt.

De ingrijpendste renovatie betrof een gedeelte van R+1. Een aantal appartementen waren nooit afgemaakt sinds de bouw. Geen plafonds, geen gestucte muren. Bijzonder om te zien dat er in 250 jaar een aantal ongebruikte ruimtes was. De vorige eigenaar gebruikte ze als opslag. Het ging om ca 200m2.

kamer van een onafgemaakt appartement

De gedachte was de appartementen af te maken zoals dat 250 jaar geleden bedacht was. Wel zouden er badkamers worden toegevoegd. De stijl van deuren, wandbehandeling zou worden voorgezet. Deuren en ramen hadden oorspronkelijk een grijsgroene kleur, die door de vorige eigenaar (helaas) al in een grijze middentoon veranderd was. Die kleur werd bepalend voor de renovatie.

De installateur maakte in overleg met mij tekeningen van alle infrastructuur: electra, loodgieterij voor badkamers en toiletten, en gietijzeren radiatoren. Die waren naast stijlvol noodzakelijk. De te restaureren dan wel te vervangen ramen kenden kregen geen dubbel glas. Voorschrift van de ABF, Architectes de Bâtiments de France, vanwege de status als Monument Historique. Radiatoren waren er in de rest van het château wel, hier niet. Leidingwerk werd voorbereid, in muren ingefraisd, onder vloeren doorgelegd.

De badkamers moesten worden gecreërd. Dat gebeurde door het plaatsen van scheidingswanden van plâtre. Wel was bepaald dat er veel licht naar binnen kwam, en er naar buiten gekeken kon worden door de hoge ramen. Mijn opdrachtgever zocht tegels en meubilair uit.

De wanden van de appartementen werden van een gipslaag, zoals overal oorspronkelijk, voorzien. Spiegelglad. Plafonds van gipsplaat. De oude plafonds van plâtre sur lattes werden gerestaureerd. Er was behoorlijk veel lekschade met tanine van het eiken charpente op zolder.

halfronde scheidingswand van plâtre

Op de foto is mooi te zien dat er cornisches, de hoeklijsten tussen plafond en muur, zijn aangebracht. Ook ronde. Ik werkte met een stafffeur, een zeer gespecialiseerd gipswerker. Deze artiest kon alles. Hij maakte in zijn atelier in een mal 200 meter lengte, 2 meter per mal, cornisches volgens het oude model, die er nog op sommige plekken was.

Ondertussen was de menuisier bezig 12 binnendeuren te fabriceren. Volgens de stijl van originele deuren. Panelen, 5 stuks, van populierenhout om het gewicht laag te houden. Sloten niet in de stijl, maar als appliques, op de stijl.

Toen de muren en plafonds gestuct waren werden op de muren fausses boiseries aangebracht. In plaats van een lambrisering werden er moulures, lijstwerk aangebracht. daarna geschilderd zodat het leek als een lambrisering. Er boven kwamen ook moulures, in dit geval van gips met in de vakken tapis, behang, stijl 19e eeuws, van Farrow&Ball.

chambre met 19e eeuws bed

In deze stijl zijn de appartementen gerenoveerd. Iedere ruimte met zijn eigen accenten door de behangkeuze. Vloeren op R+1 waren van vuren en zijn allemaal gerestaureerd en in de was gezet. Ook in de al niet geweldig gerenoveerde appartementen.

Toen R+1 klaar was, kwam R aan de beurt. Vloeren van salons waren van eiken, werden gerestaureerd en van een was laag voorzien.

parquet en chène, points hongrois

De rotonde en vestibule waren door de vorige eigenaar goed gerenoveerd. Daar hoefde niet veel aan te gebeuren. Een kleine salon werd in zijn geheel aangepakt. Vloeren, wanden, plafonds. Gerepareerd, geschilderd, ingericht met ten dele meubels die gerestaureerd werden. Een ander deel werd door mijn opdrachtgever bij antiquairs over de hele wereld gekocht.

ongerestaureerde (niet nodig) deuren met impost, hoog 500cm, op R

De renovatie van de appartementen en overige ruimten nam 2,5 jaar in beslag en was eind 2024 voltooid.

Eric van Keulen

info@cabinetvankeulen.com

www.cabinetvankeulen.com

00 33 633530684

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20250803, Bouw

< Vorige bijdrage

Reactie van Rob van der Meulen op zondag: Eric, chapeau! Die aanloop met de bureaucratische hordenloop voor het verkrijgen van het groene licht is al een klein epos. Als Odysseus die voortdurend bij zijn omzwervingen over zee rekening moest houden met de woede van Poseidon, zie maar eens tussen die woelige baren veilig aan land te komen. De enorme schaal van deze renovatie en het vinden van de juiste artisans komt dan in de vervolgfase aan bod, zie verschillende disciplines maar eens synchroon te laten roeien.... Bij de bouwkundige problemen die je tegenkwam sprak mij de opmerking over de laatste originele eikenhouten volets die in een ver verleden nog met een loodhoudende verf waren behandeld wel aan.... ze bleken nog in redelijke staat. Het verhaal over het onoordeelkundig toepassen van cementmortels blijft bij dit soort verbouwingen terugkomen, cement maakt meer kapot dan je lief is. Dat stukadoren in halfronde constructies is een vak apart. In Nederland gebruikten we daar lang geleden steengaas voor, brandwerend bovendien. Bijvoorbeeld onder houten trappen. Probeer dat maar eens spiegelglad te trekken. Een vak apart, niet weggelegd voor de moderne stukadoor die in de eerste plaats bedreven is in het plaatsen van placoplâtre wandjes.

In het blad "Plafond & Wand info" (voor de afbouw sector) stond een keer een verslag over een groot project in een van de oliestaten in het Midden-Oosten waar tot mijn verbazing op grote schaal gebruik werd gemaakt van steengaas.

Bij de opsomming van alle instanties waar je mee te maken kreeg zag ik er een niet bij staan: de CONSUEL voor de elektrakeuring. In dit soort kastelen was de elektrische installatie altijd wat stiefmoederlijk bedeeld. Niet meer dan het hoognodige. Bij het paleis van Versailles was er door de EDF in de jaren vijftig/zestig een complete ondergrondse bunker, maatje kernbom bestendig, ingericht met indrukwekkende hoeveelheden panelen, analoge meters en bekabeling waarmee je de wereldbol zou kunnen omspannen. In dit geval kan het natuurlijk een tandje minder zijn, maar toch. Hebben dit soort onderdelen van het Franse patrimoine nog een "status aparte" voor wat betreft de toepassing van de Franse elektranormen?

Nogmaals bedankt voor deze voortreffelijke rapportage.

Rob

Reactie van Bram van Zanten op zondag: Werkelijk een prachtig project om trots op te zijn. Bedankt voor de rapportage Eric !

Reactie van Peter Jan op zondag: Een mooi slot van de reportage. Bijzonder dat ook hier Farrow & Ball om de hoek komt kijken. Ik kwam het merk regelmatig tegen in diverse Franse tijdschriften. En heb ook in mijn huis alle verf van dit merk gebruikt. Mooie tinten, die je niet in Franse kleurenpaletten tegenkomt.

Reactie van Maria gisteren: Prachtige foto's en dito verslag. Wat een monnikenwerk om dit eindresultaat te bereiken.

Met dank,

Reactie van eric van keulen gisteren: Dank je Rob,

Je hartelijke reactie doet vermoeden dat je een gymnasiast ben zoals ik overigens tot mijn zeer grote vreugde, ook. Ik had al wel eerder een groot project gedaan, maar de dimensies hier waren wel iets om even rekening me te houden. Overigens is alles wat electra aangaat nu niet vervangen. We hebben aangesloten op wat 20 jaar geleden al rigoureus was aangepakt. Of daar toen de Consule aan te pas gekomen is weet ik niet. Nu niet in ieder geval, niet aan de orde. En de ABF speelt daar geen rol in. Wellicht wel in het geval van een Monument Classé. Dat is nog weer van een andere orde dan inscrit. Je moet dan denken aan vooral kerken die eigendom zijn van gemeenten dan wel de staat. Er zijn ook wel particulieren MC, maar niet veel.

Reactie van eric van keulen gisteren: Dank je Bram. Het was inderdaad een project waarbij ik achteraf met een gevoel van voldoening op terug kijk. Hoewel niet alles is gegaan zoals ik had gewild. Overigens heb jij onlangs zelf een interessante guide het licht doen zien. Dat lijkt me zeker iets om trots op te zijn. Verslag van een levenslange ervaring.

Reactie van eric van keulen gisteren: Dank je Peter Jan. Naast de verf van Farrow&Ball Kwame voor de tapis op het zelfde merk uit. Dat was niet opzettelijk, we hebben ook naar andere merken gekeken, zoals het franse Frey, maar dat leverde niet op wat mijn opdrachtgever wilde. Hij heeft overigens laat in het project nog een papier peint, tapis gekocht, eind 19e eeuws. Dat was een schilderij op behangpapier. Origineel. Hangt nu in de Salle à Manger.

Reactie van eric van keulen gisteren: Dank Maria voor je reactie. Dat monnikenwerk klopt wel. Er is heel veel heel lang gewerkt door allerlei artisans. Maar die hadden, naast dat ze zeer gekwalificeerd waren ook plezier. Om te laten zien dat ze goed in hun vak waren. En bovendien toch afwisselend werk, dat stimuleert enorm. Beter dan 1000m2 kantoorgebouwen schilderen bijvoorbeeld.

Overigens heb ik met de mensen van de ABF wel eens gesproken over hoe lang er over gedaan zou zijn om zo'n château te bouwen, waarbij alles handwerk was. Er waren wel katrollen om te hijsen, maar niet gemechaniseerd. De ABF'ers schatten 15 tot 20 jaar. Ik denk dat de afbouw binnen minstens zo'n lange periode heeft gekost.

Je ziet ook binnen dat verschillende ruimten verschillende stijlen hebben. Na 20 jaar heeft misschien een ander décorateur/architecte aan projecten gewerkt met zijn eigen inbreng. Het was voor mij ook een beetje de kunst om aan te sluiten bij wat er al, verschillend, was.

Reactie van Rob van der Meulen gisteren: Eric, over katrollen gesproken om te hijsen, die worden ook tegenwoordig nog gebruikt. Mocht je een keer in de buurt zijn, bezoek dan vooral het vroegmiddeleeuwse kasteel in opbouw Guédelon. De initiatiefnemers hebben enorm veel archiefonderzoek gedaan om de oude ambachten opnieuw uit te vinden, ook de manier waarop kalkmortel werd gemaakt. Op internet zijn daar veel youTube filmpjes over te vinden. Toen we daar in de herfst van 2008 gingen kijken, de laatste dag van het toeristenseizoen voor de winterpauze, was ik onder de indruk van de volhardendheid en inventiviteit van de equipe die daar al jaren bezig was. Een paar foto's van de bouwplaats toen, nu is het kasteel in de afbouwfase.

Reactie van eric van keulen gisteren: Zeer interessant Rob, ik had er wel eens van gehoord, maar ook niet meer dan dat. En ik woon niet in de buurt. Toch maar een keer gaan kijken. De techniek om ramen, gotisch of romaans en pierre taillé te maken ken ik wel uit een project. Ook een trap en pierre taillé, 1/4 rond, met treden die aan 1 kant in de muur zaten. Geweldig dat er nog mensen zijn die de techniek beheersen. Er is gelukkig nog steeds belangstelling voor.

Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels.