Een verhaal van twee talen, twee culturen, twee werelden, en één grote liefde: Mantel van schaamte

Over Mantel van schaamte (mijn nieuwe roman, verschenen in januari jl.) is al heel wat geschreven.

De meeste recensenten deden dat in nogal lovende termen – zie bij voorbeeld de recensies op hebban.nl en op goodreads.com. Daarin is al het een en ander over de inhoud van het boek geschreven. Over het schrijfproces kan alleen ik zelf natuurlijk iets zeggen.

Ik vind het leuk om een bepaalde problematiek vanuit meerdere gezichtshoeken te benaderen. Dat kan in een en hetzelfde boek gedaan worden, maar ook in meerdere boeken. In wat ik het ‘familiedrieluik’ ben gaan noemen, heb ik het geheime drama rond de dood van mijn grootmoeder Guusje Maes beschreven. Eerst in het boek Een vervlogen droom – Verslag van een te kort leven (2019), waarin zij haar eigen verhaal vertelt in de vorm van brieven aan een vriendin. Hetzelfde verhaal wordt beschreven in Het hoge woord – Vijf vrouwen en een familiegeheim (2020). Daarin vertelt mijn grootvader Karel Hamer, Guusjes levenslang rouwende weduwnaar, aan een buurman wat hem zoal is overkomen (niets dan narigheid) en geeft hij zijn kijk op het overlijden van zijn vrouw. Het derde deel van het drieluik is gewijd aan mijn moeder, de dochter van Guusje en Karel. Zij geeft in een (gefingeerd) dagboek haar visie op de treurige gebeurtenissen, die ook haar tot levenslange rouw hebben veroordeeld, in Eén jaar uit het leven van P.M.C.J.S. – jaar van honger en muziek (2021). De levensverhalen van de weduwnaar en de dochter scharnieren rond de dood van Guusje Maes, hoeveel er ook verder in hun levens is gebeurd.

Mantel van schaamte vormt een tweeluik met mijn eerdere roman Voordat alles beter werd (2022). In die roman wordt verteld hoe twee homoseksuele paren, een vrouwenpaar en een mannenstel, hopen aan discriminatie te ontkomen. Ze trouwen als hetero’s, maar gaan alle vier samenwonen op de twee etages van hetzelfde grote appartement om te leven met de geliefde van hetzelfde geslacht. Een tijdje later blijkt een van de mannen, Stefan, een zoon te hebben. Zoon Jochem is het gevolg van het eenmalig toegeven aan de verlangens van een klasgenootje dat verliefd op was Stefan. Jochem dient zich plotseling aan, als hij al bijna dertien is, tot vertwijfeling van zijn vader. Niettemin ontstaat er een meer dan hartelijke band tussen vader en zoon. Zozeer dat de zoon na zijn eindexamen van de middelbare school bij zijn vader gaat wonen.

In Mantel van schaamte speelt Jochem een van de hoofdrollen en vertelt hij zijn Franse vriendin Anouk hoe hij zijn jeugd heeft beleefd vanaf het moment dat hij zijn vader heeft leren kennen. Het zijn zijn jaren als adolescent die het scharnier vormen tussen beide boeken.

Jochem heeft heel veel uit te leggen aan de conservatief katholieke Anouk, die dat op haar beurt weer vertelt aan haar grootmoeder die er begrip voor heeft. Met veel moeite probeert ze ook met haar ouders over Jochem te praten, maar die kunnen er geen enkel begrip voor opbrengen. Vooral Anouks moeder denkt zich voor alles te moeten schamen en vindt de keuze van haar dochter ook al een reden om zich diep te schamen. Doordat de geschiedenis van Jochems jeugd en de personen die daarin een rol hebben gespeeld steeds op een andere manier en aan een ander worden verteld, ontstaat een caleidoscopisch beeld van de gebeurtenissen.

Voor de ‘oplettende lezertjes’ is er nog een ongewoon detail: ik heb een stuk van de tekst in beide boeken gebruikt. Ik zou kunnen zeggen dat die bladzijde ook een scharnier vormt in beide vertellingen.

Maar, wees niet bang, naast al dat ‘geherkouw’ is er nog genoeg verrassends in Mantel van schaamte, dat zich beurtelings in Amsterdam en in de Noordoost Franse stad Metz afspeelt.

Ik hoop u met het bovenstaande nieuwsgierig te hebben gemaakt en te zien op 3 juni a.s. in de virtuele brasserie, waar ik dit boek verder zal presenteren!