MINITEL: de droom van een Frans internet

Reactie van Rob van der Meulen op 15 Juli 2025 op 13.03

Sorry, voortaan  m'n leesbril opzetten: het juiste ISBN nummer van dat boek is: 

ISBN  978 - 2 - 7178 - 6005 - 4

Reactie van Peter Jan op 15 Juli 2025 op 13.17

Ach, de tijd van videotex, modems 1200/75 baut (als ik mij niet vergis). Toch kon je met de zeer beperkte tekens per scherm aardige dingen doen. Ik denk aan de ontwikkeling van telebankieren, dat in 1982/83 in Nederland ontstond. Wie kent nog Girotel of Amro Telebank Service?  

Ik heb begrepen dat minitel in Frankrijk nog min of populair geweest dankzij de toegang tot de zogenaamde zone rose. Porno in de huiskamer, een babbelbox zonder geluid. .😂

Ik vond een aardig artikel over Minitel: https://www.vpro.nl/lees/artikelen/2016/minitel.html

Reactie van Rob van der Meulen op 15 Juli 2025 op 14.18

@Peter Jan, een Nederlandse expert op dit terrein, Frans Collignon, schreef daar op het forum van InfoFrankrijk in 2011 het volgende over:

Geplaatst: 06-02-2011 12:58:55 re: Minitel leeft ?
Minitel en het Nederlandse equivalent Viditel zijn de eerste pijlers van mijn werkzame leven. Ze behoren tot de zogenoemde videotex-systemen waar ook teletekst toe wordt gerekend. De grote gemeenschappelijke noemer van deze diensten was dat ze op een televisiescherm informatie tentoonspreidden volgens het zelfde grafische protocol. Dat Minitel en Viditel later ook op aparte apparaatjes (niet meer dan een uitgekleed tv’tje) te zien waren, doet daar niet veel aan af. De echte voorlopers van internet waren de BBS’en (Bulletin Board Systems) aan het eind van de jaren zeventig, waar je met een modem kon inbellen. Niet alleen was BBS er eerder, het was ook internationaal meer verspreid. De miniteldiensten werden alleen in West-Europa geïntroduceerd en hebben nooit het beoogde commerciële succes gehaald - ook niet in Frankrijk. Als Minitel al een effect heeft gehad op de verspreiding van internet in Frankrijk, dan was het dat men kopschuw was geworden van technologische kunstjes. Frans

Reactie van Jan Brouwer op 15 Juli 2025 op 14.44

Veel mee gewerkt hier in Frankrijk in de jaren 85,86,87 en 88, leuke herrinneringen

Reactie van Jako op 15 Juli 2025 op 14.58

In het jaar 2000 had ongeveer de helft van de Franse bevolking een minitel aansluiting voor een tarief van FF 60,-/uur (ca €10)  Dat is best een success te noemen. Ik had op dat moment in Nederland al twee jaar een vaste internetaansluiting voor iets van 50 gulden per maand. (€23).

Een tientje per uur voor inbellen met een beperkte dienstverlening tegenover twee tientjes per maand voor het onbeperkte internet. Vanaf dat moment ging het logischerwijze snel bergafwaarts voor Minitel.

Reactie van Jeannette op 15 Juli 2025 op 15.43

De wet van de remmende voorsprong…

Ik heb Fransen gekend die tot einde zweerden bij hun minitel en zeer bedroefd waren over het einde ervan…

Reactie van Bram van Zanten op 15 Juli 2025 op 16.51

@Jeannette .Inderdaad de wet van de remmende voorsprong. Ik werkte (deels) in het Franse bedrijfsleven vanaf 1970 tot 1996 en in mijn beleving was in de jaren 80 Minitel in Frankrijk een groot succes en zeker  niet 'nooit van de grond gekomen'  De penetratie van internet gebruik was veel later in Frankrijk dan in Nederland door het algemeen geaccpteerde gebruik van de Minitel. Ook het opsporen via het kadaster van de eigenaren- erfgenamen van leegstaande panden en ruïnes vanaf 1993 ging op de verschillende Mairies via de Minitel.

Reactie van Rob van der Meulen op 15 Juli 2025 op 17.02

@ Peter Jan, in één van m'n vele klappers moet ik nog ergens de bouwbeschrijving en het schema hebben liggen van een akoestisch modem, een ontwerp uit het US magazine "Popular Electronics". Eén van de vele telecom episodes die wordt beschreven in: The Modern World: A Prehistory of Social Media.

Staatsbedrijven als de PTT hadden een volledig monopolie, het was ten strengste verboden andere appatuur (rechtstreeks) aan te sluiten op de twee koperdraadjes van de telefoonlijn. Vandaar dat gehannes met die acoustic couplers. Schrik niet, verwonder U: split-baud, 300 bits per seconde (bps) upload en 75 bps download. En toch was het een wondertje. Naderhand snellere modems, maar altijd die tefoontikken. Ik wisselde gegevens uit met een Amerikaan in San-Antonio, Texas, over zowat alle types hard disks. Dan had je na bijna een uur alles voor 97% gedownload en dan verbrak de verbinding plotseling....De telefoonrekeningen uit die periode zijn gelukkig allang naar de papierbak gegaan. Hoewel, die hadden ze toen nog niet, de vuilniszak dus. Uiteindelijk heel snelle modems met als laatste versie die van 56K. Inbellen via de seriële kabel tussen modem en computer. 

Reactie van Charles van Hemert op 16 Juli 2025 op 8.52

Het was in het begin vooral bedoeld om de zware papieren telefoon boeken af te schaffen die sowieso alleen het eigen Departement weergaven ... Postbodes waren wat blij dat ze die zware telefoon boeken niet meer zouden moeten meesjouwen ! Al heel gauw begonnen er allerlei firma's "sites" op de minitel te zetten en dus ook "roze" pagina's en een soort "chat groepen" ... Je kon dan met 3615 + een steek woord "inloggen" en bv. met gespecialiseerde "dames" chatten ... om later te ontdekken dat je soms honderden Francs kwijt was geraakt ! Maar het was (toen) wel heel handig om een postadres of tel. nr. waar ook in Frankrijk te vinden en het was bovendien gratis ! Dat noemen ze nu "je tijd té ver vooruit zijn !" Het was toen ook de tijd van de "pagers" waarop je een tel nr kon ontvangen als iemand wilde dat je terug belde ... En dan moest je zien zo gauw mogelijk ergens een telefooncel te vinden want "mobieltjes" bestonden nog niet maar telefoon cellen waren er toen overal ! De eersten "mobiele telefoons, waren in Frankrijk van "telecom 2000", wogen 8 to 10 kilo en hadden een draagriem ! Dat waren eigenlijk autotelefoons die je kon "verplaatsen" om bij je te hebben ... "Voor de moderne zakenman", was de leus ! Ja Ja ... dat waren nog tijden ! :))

Reactie van Rob van der Meulen op 17 Juli 2025 op 8.09

@ Charles, wat dat "je tijd té ver vooruit zijn" nog iets dat ik ontleen aan dat boek van Marie Carpenter. Ze beschrijft daar vanaf pagina 355 in hoofdstuk 4 " La presse régionale monte une campagne contre la télématique". In essentie speelde hier Iets dat je zou kunnen typeren als: je moet niet té ver voor het peloton uit gaan fietsen. Je wordt teruggefloten en in de politiek is er dan de vrees voor het electoraat, stemmenverlies.

De télématique zou een speerpunt van de Franse telecom industrie moeten worden op de internationale markten. Voor Gérard Théry, een Franse ingenieur en computer expert was dat, als Directeur générale des Télécommunications, eigenlijk het hoofdthema voor zijn speech op de internationale telecom tentoonstelling, Intelcom 79, in Dallas, Texas. Ik citeer: "Le ton de son discours était combatif et prenait comme cible « le papier ». Hij gaf verder een toelichting op het project van de annuaire électronique en de bedoeling om de daarvoor benodigde terminal gratis bij de klanten thuis te laten installeren. Zijn afsluitende opmerking: « la civilisation du papier a maintenant une durée de vie limitée ».

Volgens de Minitel expert Michel Abadie was dit eigenlijk een valse start voor dat project. Internationaal vlagvertoon, zelfs Steve Jobs zou er inspiratie aan hebben ontleend voor zijn eerste Apple computer, maar het was tevens de vonk die brandstof ontstak voor langdurige gevechten tussen de Franse overheid en de pers. De dagbladpers zag z'n toekomstige inkomsten uit allerlei soorten reclame al opdrogen wanneer het publiek bijna rechtstreeks toegang zou kunnen krijgen tot de aanbieders van diensten en producten. De vakbonden, bevreesd voor vele ontslagen, doken de loopgraven in en begonnen al met scherp te schieten.

« En plein période électorale, le pouvoir politique, craignant l 'opposition de la presse, va hésister à s'engager. Le plan ambtieux de distribuer quatre millions de Minitel par an ne sera jamais adopté. »

Ik ben bang dat heel wat bestuurlijke aarzelingen die in de daarop volgende jaren zich lieten voelen de verdere ontwikkeling van de Minitel parten is blijven spelen. Daar sta je dan als club van excellente ingenieurs die al decennia bezig is geweest om de Franse telecom infrastructuur ingrijpend te moderniseren en te digitaliseren. Je raakt verzeild in een politiek mijnenveld, hoe moet je daarin je weg vinden. Dat is een heel andere tak van sport, ben je niet voor opgeleid.

En wat het ontstaan van het Worldwide Web en de personal computer betreft: misschien dat aan de Franse kant ook nog het "not invented here" syndroom een rol speelde. En het toch altijd aanwezige wantrouwen jegens de VS, daar willen we niet door worden overheersd. Plus natuurlijk de nodige dosis bureaucratische inertie: de technologische ontwikkelingen gaan steeds sneller, niet altijd even makkelijk om dat als grote organisatie allemaal bij te benen. Een typisch Frans probleem? Beslist niet, lees dit verhaal over the rise and fall van de IBM personal computer.

Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels.