Série d'été: leçon numéro 8 / Zomerserie: les nummer 8

NEDERLANDS ONDERAAN

Série d’été: leçon numéro 8

Enfin, passons à table! Déguster un bon petit repas sur la terrasse d’un bon petit resto est l’idée – bien profane, je le concède – que je me fais du paradis. Venez saliver à la lecture du menu qui fut le nôtre en cette belle soirée à Bergerac. Mais d’où vient donc le mot ‘resto’ ou, dans sa forme première, ‘restaurant’? Partout sur notre bonne vieille terre, et en toutes langues, il est devenu synonyme de plaisir de vivre… Je vous offre, en bonus, une petite colonne de ma main sur ce sujet. Bon appétit!

Leçon: https://www.maxvandaag.nl/sessies/cursus/frans/deel-8-in-het-restau...

Colonne: www.talenvoortalent.nl/resto.pdf

NL/ Zomerserie : les nummer 8

Eindelijk aan tafel! Genieten van een goede maaltijd op het terras van een goed restaurantje is het idee - profaan, geef ik toe - dat ik van het paradijs heb. Kom watertanden bij het lezen van ons menu op die prachtige avond in Bergerac. Maar waar komt het woord 'resto' vandaan of, in zijn oorspronkelijke vorm, 'restaurant'? Overal op onze goede oude aarde, en in alle talen, is het synoniem geworden met levensgenot... Ik geef u als extraatje een kleine column van mijn hand over dit onderwerp. Eet smakelijk!

Les: https://www.maxvandaag.nl/sessies/cursus/frans/deel-8-in-het-restau...

Column: www.talenvoortalent.nl/resto.pdf

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20180713, Cursussen en Opleidingen

Reactie van Dirk Troost op 15 Juli 2018 op 13.10: Veel dank Sylvain, leuke en informatieve video en 'zondagse' text. Geweldige zomerserie!

Reactie van Theodora Besse op 15 Juli 2018 op 17.26: Heel interessant, vooral de column. Bijvoorbeeld wat de oorsprong is van het woord copain. Maar anders dan ik uit het bovenstaande verwachtte geeft de column geen uitleg over de herkomst van het woord "restaurant". Dat heb ik dus maar even opgezocht in de franse Wiki:

"Le mot restaurant provient du verbe « restaurer » qui signifie au xii^e siècle « remettre en état », « remettre debout ».

Dès le début du xvi^e siècle, le terme de « restaurant », revêt une acception alimentaire pour désigner un « aliment reconstituant ». Au milieu du xvii^e siècle, le terme désigne plus spécifiquement un « bouillon restaurant fait de jus de viande concentré » puis, à partir du milieu du xviii^e siècle, le lieu qui en assure la vente.

« Restaurant » désigne aussi un pain de 400 g dans certaines boulangeries du sud de la France."

Reactie van Dirk Troost op 15 Juli 2018 op 23.06: @Theodora, de laatste para van Sylvain's column geeft de herkomst toch aan.

Reactie van Theodora Besse op 16 Juli 2018 op 6.29: Dirk, ik begrijp dat je de zin bedoelt: " Pour se restaurer (zich op te knappen), ver van de vette ragouts en dubieuze wijnen van de traiteurs."

Je hebt gelijk, maar dat konden we zelf ook wel bedenken. Want restaureren is ook in het Nederlands herstellen, opknappen, weer in goede staat brengen, van een gebouw of een kunstwerk. Dus waarom niet van de mens? Ik verwachtte een etymologische uitleg van het woord restaurant, maar dat gaat in het kader van deze zomercursus (die ik heel leuk vind) waarschijnlijk te ver.

Reactie van wilsam op 16 Juli 2018 op 16.41: Uit het boek Manuel du voyageur à Paris van Pierre Antoine Jean-Baptiste Villiers uit 1802:

"Un nommé Boulanger, rue de Poulies, imagina en 1765, de donner des bouillons. N’étant pas traiteur, et ne pouvant servir de ragoûts, il servoit sur de petite tables de marbre. sans nappe, des oeufs frais, des volailles au gros sel et du bouillon. Il avoit mis sur sa porte cette inscription, tirée de l’évangile: Venite ad me, omnes qui stomacho laboratis, et ego restaurabo vos. Telle fut l’origine du mot restaurateur."

De spreuk boven de deur is ontleend aan de bijbeltekst uit Mattheus 11:28: Venite ad me omnes qui laboratis, et onerati estis, et ego reficiam vos.

Volgens deze bron heeft Mathurin Roze de Chantoiseau zowel het concept als ook de naam van het eethuis bedacht.

Reactie van Theodora Besse op 16 Juli 2018 op 18.17: Wat enig, Wilsam! Ik heb je eerste link opgeslagen. Zo leuk om te lezen! Het boek is nog steeds te verkrijgen bij Amazon (niet op voorraad). Maar ik vind het al erg leuk om het op internet te lezen. Zo krijg je via een reisgids uit die tijd meteen een indruk hoe het leven toen was.

Je kon van je profiel een portret laten knippen (heb ik in m'n jeugd ook wel eens laten doen), heel knap. En van een lok van je haar kon je een schilderijtje en zelfs een portret van jezelf laten maken. Dan kon je een stukje van jezelf naar een achtergelaten geliefde sturen, zodat ze je trouw zou blijven... Niet te onderscheiden van een echt schilderij, verzekert Pierre Villiers. Heerlijk om te lezen. Ook wordt een hoofdstuk aan het Panthéon gewijd. De inscriptie op het fronton luidde toen: "Aux grands hommes, la patrie reconnaissante". Sinds Marie Curie en Simone Veil er ook zijn opgenomen, zou die tekst eigenlijk moeten worden aangepast...

Reactie van wilsam op 16 Juli 2018 op 20.57: Homme betekent ook mens. De tekst op het Panthéon kan gewoon blijven staan.

Reactie van wilsam op 16 Juli 2018 op 20.59: Mathurin Roze de Chantoiseau was met een aantal uiteenlopende zaken actief. Naast restaurateur, was hij ook de uitgever van een almanak, een adresboek van de belangrijkste handelaren, bankiers en handwerkers in Frankrijk. Zijn eigen restaurant kwam daar natuurlijk ook in voor. Verder was hij bankier. Hij had samen met een com-pagnon de Banque Générale de Crédit Publique opgericht met als doel de Franse staatsschuld te verminderen.

Bronnen:

Rebecca L. Spang via encyclopedia.com

Brief aan Benjamin Franklin 31 januari 1783

Reactie van Theodora Besse op 17 Juli 2018 op 7.51: Wilsam, je eerste link werkt niet. Je bedoelt waarschijnlijk deze:

https://www.encyclopedia.com/history/news-wires-white-papers-and-bo...

Leuk om te lezen (onderaan in het Engels). Ik vroeg me af waarom Mathurin Roze een brief schreef aan Benjamin Franklin. Deze amerikaanse wetenschapper en diplomaat (een van de Founding Fathers) blijkt van 1777 tot 1785 in Parijs te hebben gewoond en waarschijnlijk hebben de twee elkaar in die tijd ontmoet.

Wat de inscriptie op het Panthéon betreft: het is mij bekend dat romaanse talen in het algemeen geen apart woord voor "de mens" kennen. De mens = de man. Het Frans kent ook l'humain, maar dat woord wordt gebruikt in tegenstelling tot l'animal.

Met de inscriptie (de laatste werd in 1837 voltooid) werden wel degelijk grote mannen bedoeld. Marie Curie werd pas in 1995 als eerste vrouw in het Panthéon opgenomen.

Wat is er tegen om de inscriptie aan te passen en duidelijk te maken dat er ook "grote vrouwen" liggen? "Grands hommes et femmes" of eventueel "grands citoyens" zou naar mijn mening meer recht doen aan "grote" franse vrouwen. Maar als buitenlanders kunnen wij natuurlijk nooit hetzelfde gevoel hebben bij een frans woord als de Fransen zelf.

Sylvain, zou jij er misschien iets over kunnen zeggen?

Reactie van wilsam op 17 Juli 2018 op 23.14: Ik had de link niet goed gekopiëerd, maar ik bedoelde inderdaad die site.

Je zou best wel eens gelijk kunnen hebben dat in 1837 met het woord homme uitsluitend man werd bedoeld.

Hoewel het verder niemand ook maar iets zal uitmaken, ben ik geen voorstander van het veranderen van de inscriptie. Ten eerste, is het niet zo simpel als het schrappen van sommige woorden op de bordjes in het Rijksmuseum van Amsterdam. Ten tweede, zal het niet de geschiedenis herschrijven. Geschiedenis is gestolde tijd, het gebeurde is gebeurd. Het enige dat verandert, en vaak verandert, is de visie van latere generaties op de geschiedenis. Er zijn andere manieren om nieuwe inzichten uit te dragen.