7 november 2025, de werkweek van onze ambassadeur

Door de ambassade werd ik verzocht om de wekelijkse updates van onze ambassadeur in Frankrijk; Jan Versteeg, onder uw aandacht te brengen. Aan dat verzoek kom ik graag tegemoet, de verslagen van onze ambassadeur zijn informatief voor Nederlanders in Frankrijk en prettig leesbaar.

Veel leesplezier!

Korte week, leuke activiteiten, lang stuk

Die herfstvakantie is toch een goede uitvinding. Voordat de intensieve laatste twee maanden van het jaar beginnen, ben ik even een weekje gaan uitwaaien. De telefoon moest daarbij aan wal blijven, en het is opvallend wat een rust dat geeft. Mijn stem had ik al per brief uitgebracht, dus dat was ook geen reden om in de bewoonde wereld te blijven.

Op en rond de verkiezingsavond heb ik natuurlijk wel even verbinding gemaakt. U kunt zich voorstellen dat het voor ons werk best wat uitmaakt hoe de volgende regering samengesteld is. Bovendien is het bijna persoonlijk: veel van de hoofdrolspelers zijn hier ook de laatste jaren op bezoek geweest, zoals u ook in deze stukjes heeft kunnen lezen. Eén bijzonder aspect van deze verkiezingen was dat het verschil tussen de twee grootste partijen zo klein was, dat de telling van de briefstemmen uit het buitenland moest worden afgewacht voordat we wisten wie het voortouw in de formatie zou krijgen, de PVV of D66. Vóór het weekend waren de laatste stemmen binnen Nederland en de Antillen geteld, en D66 stond nipt voor. Maar theoretisch had Wilders dankzij de briefstemmen Jetten nog voorbij kunnen streven. Dus er was veel aandacht voor hoe u, Nederlanders in het buitenland, gestemd heeft. Stemmen per brief doet ertoe, zou je kunnen zeggen.

Van de ruim 135 duizend geregistreerde briefstemmers in het buitenland hebben er 87 duizend daadwerkelijk gestemd. Groenlinks/PvdA kreeg de meeste stemmen, 28,9%, gevolgd door D66 met 18,5%, CDA 10,3%, VVD 9,6% en PVV 8,7%. Nederlanders in het buitenland stemden duidelijk anders dan gemiddeld. Hoe dan ook was met deze uitslag meteen duidelijk dat de voorsprong van D66 weer iets groter was geworden, zij het niet zoveel dat die partij er ook nog een restzetel bij kreeg. Zo doende eindigden zowel D66 als PVV op 26 zetels, een uitslag die ik een maand geleden niet zou hebben verzonnen. Nu afwachten hoe de formatie gaat verlopen. Aan ons de taak om ook in Frankrijk te blijven uitleggen dat tijdens de formatie het demissionaire kabinet op een groot aantal terreinen gewoon kan doorregeren, en dat we dus gewoon ‘in business’ zijn als het gaat om belangrijke samenwerkingspunten.

Na terugkeer in Parijs plakte ik nog een dagje aan mijn vakantie om de 25-ste verjaardag van mijn jongste dochter te vieren. Zij en haar vriend komen hier graag, dus ik moest wel een beetje een bijzondere activiteit verzinnen. Gelukkig is dat in Parijs niet al te moeilijk. We besloten bij ons op de hoek metro 13 te pakken naar Saint-Denis. In een halfuur ben je dan in een totaal andere wereld. Zodra je op station Saint-Denis Basilique boven de grond komt, beleef je de Parijse banlieue. Je komt in een jaren tachtig winkelcentrum uit, dat rondom de oude markthal gebouwd is. En terwijl elders dit soort markthallen tegenwoordig een soort fancy verzameling van hippe noten-, kaas- en wijnwinkels huisvest, met een paar espressobars eromheen, is het in Saint-Denis nog helemaal het klassieke marktspektakel, met indrukwekkende slagers-, vis en groentekramen. En ook om de markt heen staan, in ieder geval op dinsdag, de straten vol met marktkramen waar de meer dan 100 nationaliteiten die Saint-Denis bevolken aan hun trekken komen. Op de een of ander manier vielen wij op als buitenlanders, dat leidde tot allerlei leuke ontmoetingen.
Dat zal vast anders zijn geweest toen de latere heilige Dionysius hier ooit aankwam. Hij was, zo gaat het verhaal, een Italiaanse missionaris die Lutetia (de toenmalige naam van Parijs) kwam kerstenen. In de buurt van Montmartre kreeg hij het aan de stok met de lokale bevolking, waarbij zijn hoofd werd afgehakt. Dat weerhield hem er niet van om, met het hoofd onder zijn arm, naar het Noorden te lopen. Op de plek waar hij uiteindelijk bezweek, werd later een klooster gebouwd, dat de kern werd van het huidige Saint-Denis. De kloosterkerk werd in de twaalfde eeuw vernieuwd door de beroemde abt Suger. Op dat moment was er een theologische stroming populair waarin het goddelijke licht centraal stond. Daarom moest de kerk heel anders gebouwd worden dan de gebruikelijke donkere Romaanse kerken met dikke muren. Grote vensters en een hoog plafond waren nodig om het licht binnen te laten, maar daardoor dreigden de muren te zwak te worden. Daarom werd een nieuwe bouwstijl ontwikkeld, met elegante spitse gewelven en steunberen die de buitenmuren overeind hielden. De gotiek was geboren. De basiliek van Saint-Denis wordt wel als de eerste gotische kerk beschouwd. Vanaf de 7de eeuw werden daar de Franse koningen begraven. Terwijl er van de oude stad Saint-Denis niet veel meer over is, staat de basiliek nog fier overeind en is open voor bezoek. Wij waren er nu op een prachtig zonnige dag, de kleurenpracht van het licht door de glas-in-loodramen was overweldigend.

De volgende ochtend terug aan het werk. Ik viel met mijn neus in de boter met een werkontbijt met Minister Haddad, verantwoordelijk voor Europese Zaken. Dit soort werkontbijten is een listige manier van het Deense EU-voorzitterschap om de altijd drukbezette ministers te vangen voordat hun werkdag begint. Benjamin Haddad praatte ons bij over de grote onderwerpen op de Europese agenda, zoals het beleid ten aanzien van uitbreiding, de steun voor Oekraïne en de inspanningen om het Europese bedrijfsleven concurrerender te maken, onder meer door het stroomlijnen van de regels die we in de lopen der jaren samen hebben opgesteld. Tijdens het ontbijt kwam het goede nieuws binnen dat de Milieuministers het in Brussel eens waren geworden over een pakket van maatregelen om de CO2-uitstoot in 2040 met 90 procent te verminderen, mét waarborgen voor de concurrentiekracht van de Europese industrie.

Aan de randen van de werkdag had ik deze week ook weer twee keer een uitreiking van een onderscheiding, een belangrijk ding in het Franse maatschappelijke leven. Het is een manier om stil te staan bij bijzondere inspanningen die mensen voor de samenleving verrichten, en tegelijkertijd zijn het netwerkmomenten bij uitstek.

Ten eerste werd Hélène Degryse gedecoreerd als ‘Chevalière de la Légion d'Honneur’. Zij is een Franco-Néerlandaise, gevestigd in Nederland en voorzitter van de Assemblée des Français de l’étranger, het orgaan dat de Minister van Buitenlandse zaken adviseert over bijvoorbeeld de dienstverlening aan Franse burgers in het buitenland. Hélène Degryse, afkomstig uit de omgeving van Calais, woont al ruim 25 jaar in Nederland en is een hyperactieve duizendpoot. Ze werkt bij de sociale Verzekeringsbank, is tolk-vertaalster, is actief in het culturele leven en ze spant zich in voor de Franse gemeenschap in Nederland. Ik kom haar bij allerlei gelegenheden tegen. Deze belangrijke onderscheiding werd haar opgespeld door de voorzitter van de Assemblée Nationale, Yaël Braun-Pivet.

Daarnaast was ik donderdag bij de uitreiking van de insignes van ‘Officier dans l’Ordre national du Mérite’, de Franse Orde van Verdienste, aan Thierry Mallet, voorzitter van de Franse Transdev-groep. De ceremonie was in het prachtige gebouw van het Musée du Conservatoire national des arts et métiers in Parijs. Frankrijk is een echt ingenieursland, en dit is een van zijn tempels, naar goed revolutionair gebruik gevestigd in een voormalige kerk. Aan het plafond hangt bijvoorbeeld het vliegtuig waarmee Louis Blériot in 1909 als eerste mens over het Kanaal vloog.
Thierry Mallet werd beloond voor zijn inzet voor duurzame mobiliteit. Ik was erbij omdat Transdev een belangrijke speler is in Nederland. Met name in de regio Utrecht, dankzij een belangrijke concessie die meer dan 50 buslijnen en 3 tram- en metrolijnen in de agglomeratie omvat (een contract met een waarde van ongeveer 1,7 miljard euro voor 10 jaar), loopt het bedrijf voorop bij de invoering van een 100% emissievrije vloot tegen 2028. Omdat bij deze ceremonie ook de fine fleur van het Franse bedrijfsleven rondliep, werd ik vergezeld door collega Elsa Cizeau, die op de ambassade werkt bij de afdeling die investeringen in Nederland moet aantrekken.

Donderdag was ik uitgenodigd door Patrick Stefanini, speciaal gezant migratie van de minister van binnenlandse zaken, om te praten over de strijd tegen illegale migratie en mensensmokkel met het Verenigd Koninkrijk als eindbestemming. Frankrijk en het VK deelden een plan van aanpak tijdens deze ontmoeting, waar ook de ambassadeurs van Griekenland, Hongarije, Malta, Litouwen en Cyprus bij waren. Stefanini werkt al jaren aan het migratievraagstuk, en is onder meer een specialist op het vlak van terugkeerakkoorden met landen van herkomst van illegale migranten.

Verder ontving ik 25 vooraanstaande denkers op het gebied van geopolitiek, Europese veiligheid en trans-Atlantische relaties op de residentie. Een internationaal gezelschap uit onder andere Washington, Warschau en Istanbul. We organiseerden dit evenement samen met het German Marshall Fund (een denktank die trans-Atlantische relaties bevordert) en met Frankrijk en Finland. Het onderwerp: hoe moet de toekomst van de Europese veiligheid eruit zien tegen achtergrond van de veranderende opstelling van de VS ? In plaats van enkel te discussiëren hebben we scenario-exercities gedaan over een denkbeeldig land in Oost-Europa. Bij dit soort evenementen, die ook goed zijn voor ons netwerk, ben ik altijd dankbaar dat we deze residentie hebben.

Dit gold die avond ook voor het diner ter gelegenheid van de komst van de Strategiedirecteur van Buitenlandse Zaken, Tanja Röling. Zij had vrijdag gesprekken met haar counterpart op de Quai d’Orsay. Het dinergesprek ging over de relatie tussen de binnenlandse politiek, met verschijnselen als polarisatie en buitenlandse beïnvloeding, en het buitenlandse en Europese beleid in woelige tijden. Nicu Popescu, voormalig vicepremier en minister van Buitenlandse zaken van Moldavië, deelde ervaringen uit de praktijk van zijn land, waar hij meerdere verkiezingscampagnes voerde. En Sarah de Lange, de Leidse hoogleraar Nederlandse politiek, die u vast kent van de televisie, gaf duiding vanuit een wetenschappelijke invalshoek. Heel stimulerend.

Dan zijn we alweer aan het eind van de week beland. Volgende week weer verder.

Hartelijke groet,

Jan Versteeg