Het atelier van Renoir: groene oase middenin Montmartre

Op 2 september mag ik op uitnodiging van Anton Noë op dit platform vertellen over mijn boek La Petite Irène. De literaire roman gaat over de Nederlandse au pair en studente kunstgeschiedenis Tamar, die bij toeval een geheimzinnig koffertje vindt met dagboeken, foto’s en babykleertjes. Ze blijken te hebben toebehoord aan Irène Cahen d’Anvers, die in 1880 op achtjarige leeftijd werd geportretteerd door Pierre-Auguste Renoir. De zoektocht naar sporen van het leven en nabestaanden van Irène voert hoofdpersoon Tamar dwars door Frankrijk. Van Normandië, via Parijs, naar de Côte d’Azur. Telkens zal ik een passage uit het boek citeren, waarover ik vervolgens iets persoonlijks vertel.

‘Irène wordt gekleed in haar azuurblauwe jurk. De jurk is rijkelijk afgezet met kant, zo heb ik op de afbeelding van het schilderij gezien. Ik stel me voor dat ze behoedzaam plaatsneemt op het enige roodfluwelen kussen dat naar buiten mag. Of zou het poseren vooral binnen hebben plaatsgevonden en schilderde Renoir de zo typisch impressionistische bladerpartij met twinkelend zonlicht er later in zijn atelier bij?’

Pierre-Auguste Renoir had op verschillende locaties in Parijs een atelier, met name in de wijk Montmartre. Vanaf oktober 1873 werkte de schilder in een atelier op de hoogste verdieping van het pand aan de Rue Saint Georges nummer 35, waar hij ook woonde. Zijn broer Edmond woonde in hetzelfde huis op een lagere verdieping. In de lente of zomer van 1875 of 1876 (de deskundigen zijn het daar niet over eens) besloot de schilder een atelier te huren in een van de oudste panden van La Butte, de Rue Cortot 12-14. Hier schilderde hij enkele van zijn meesterwerken, waaronder ‘Bal du moulin de la Galette’, ‘La Balançoire’ en ook ‘La Petite Fille au ruban bleu’, zoals de officiële naam van La Petite Irène luidt. De grote wilde tuin achter het atelier was voor Renoir de belangrijkste reden om dit tweede atelier te huren.
Tegenwoordig is dit voormalige atelier van Renoir de locatie van het Musée de Montmartre. Binnen voel je meteen de sfeer uit de tijd van de impressionisten. Overal schilderijen en reproducties van werken van schilders als Émile Bernard, Raoul Dufy, Charles Camoin en Suzanne Valadon, én natuurlijk van Pierre-Auguste Renoir. Ze laten het bruisende Montmartre van eind negentiende eeuw tot leven komen. Op de eerste verdieping is Renoirs atelier nagemaakt. Het ziet er behoorlijk echt uit. Net of hij elk moment terug kan komen van de lunch en weer verder gaat met schilderen. Het licht valt prachtig naar binnen door de grote raampartij, net een serre.
Ook de tuin achter het atelier is een bezoekje waard! Wat een oase van rust in zo’n wereldstad. Kleurige bloemenborders en, hoe kan het ook anders, een vijver met waterlelies. In de verte glooiende groene heuvels. Grenzend aan de tuin zelf is een van de allerlaatste wijngaarden van Parijs, de Clos Montmartre. Ook al is de tuin nu keurig aangelegd en zal het vroeger veel meer een woestenij zijn geweest, ik snap dat Renoir hier graag verbleef. Het is prachtig. Midden in het drukke Parijs en toch omringd door de natuur.
Musée de Montmartre