Het klimaatprobleem

Het klimaatprobleem

Dat was, met de immigratieproblematiek toch het hoofditem van de “provinciale” verkiezingen. De politiek is het er niet over eens. Maar kunnen we deze kwestie niet eens zonder politieke stellingname bekijken?

Het klimaat verandert! Daar is iedereen het wel over eens. De vraag is of die verandering nu geheel of deels door de mens komt, of dat het een natuurlijk proces is. De overgrote meerderheid van de wetenschappers denkt dat de mens er de hand in heeft. Nu ben ik geen klimaatwetenschapper. De politici zijn dat echter ook niet en ook die moeten zich dus verlaten op de kennis van die wetenschappers.

Maar goed, het klimaat verandert en daar moeten dus maatregelen voor genomen worden. Extreem weer gaat meer voorkomen en bedreigt zo de veiligheid van onze woonplaatsen en de voedselvoorziening. Dus, los van de oorzaak van de klimaatverandering, zijn maatregelen noodzakelijk. Ik denk dat vrijwel de gehele politiek zich hierin zal kunnen vinden. Wat die maatregelen zijn? Het zal een veelvoud van maatregelen moeten worden zoals dijkverhoging, stoppen van de bodemdaling, grotere voorraden van zoet water, betere afvoer van hemelwater zodat overstort van de riolen kan worden voorkomen, minder “verstening” van tuinen, enzovoorts.

De Groninger gasvelden worden gesloten. We kunnen het niet maken dat de Groningers de dupe worden van onze behoefte aan aardgas. Dat is toch wel een breed gedragen politieke opvatting. We staan dus voor een belangrijke keus. Of gas importeren, of een vervanger voor dat gas zoeken. Nu zijn er onder ons die CO₂ niet belangrijk vinden, maar niemand zal ontkennen dat fossiele brandstoffen naast CO₂ , ook andere wel giftige stoffen uitstoten zoals fijnstof, NO_x , zwaveldioxide, enzovoorts. Niemand zal ook ontkennen dat de voorraad van fossiele brandstoffen eindig is. Nu is de steentijd niet geëindigd vanwege een gebrek aan steen en de bronstijd niet vanwege een gebrek aan brons. Er waren gewoon betere vervangers voorhanden. Gaat hetzelfde niet gebeuren met de fossiele brandstoffen? De steden worden steeds onleefbaarder. De vraag naar energie stijgt explosief. Er zijn alternatieven voor fossiele brandstoffen aanwezig. Elektrificatie van het vervoer is onvermijdelijk om de steden en andere drukbevolkte gebieden leefbaar te houden. Dus hebben we meer elektrische energie nodig.  Daarbij hebben we de keus uit diverse opties of combinaties ervan.

1. Opwekking met import gas.
   Naast de onvermijdelijke uitstoot van schadelijke stoffen, maakt het ons en onze economie kwetsbaar omdat we dan afhankelijk worden van derden; hoogstwaarschijnlijk Rusland. Dat is politiek strategisch gezien geen fijne keus. Andere keuzes zoals import per schip uit het Midden oosten, Noorwegen of de USA zijn veel kostbaarder.
2. Opwekking met behulp van kernenergie.
   Langzaam begint deze optie weer acceptabel te worden. Maar de bouw van een moderne kerncentrale neemt tien jaar in beslag. En die dingen kosten miljarden. De toekomst zou bij kernfusie moeten liggen, maar voordat dit proces een bijdrage kan leveren duurt nog wel even. Men verwacht dat de eerste opwekking van energie met ITER rondom 2050 plaats zal vinden. Daarna moet het hele proces nog productierijp worden gemaakt.
3. Opwekking door het gebruik hernieuwbare bronnen.
   Windenergie, zonne-energie, blauwwaterenergie, biogas, waterstof en waterkracht zijn hier de modelijkheden. Kunnen deze energiebronnen onze energiebehoefte dekken is dan de vraag. Er staat niet altijd wind en de zon schijnt niet altijd. Dat leidt tot grote fluctuaties in het energie aanbod. Er zal dus een back-up moeten komen.
   Ons gasleidingnetwerk is met wat kleine aanpassingen ook geschikt voor het transport van waterstof en verwarming van huizen met waterstof is ook heel goed mogelijk. Dan hoeven we niet met zijn allen over op de kostbare warmtepomp.

Omdat we uiteindelijk toch van de fossiele brandstof af moeten, zijn de keuzes twee en drie de betere opties. Maar let wel op de gevolgen. Als bijvoorbeeld het transport elektrisch wordt ontstaat er een enorme druk op de olieprijzen, want minder vraag bij gelijkblijvend aanbod, veroorzaakt lagere prijzen. Dan verdwijnt er één belangrijke drijfveer om van de fossiele brandstoffen af te komen.  Er zullen onvermijdelijk landen zijn die gewoon doorgaan met het gebruik van de dan goedkope fossiele brandstoffen en die hebben dan een belangrijk financieel voordeel. Dat voordeel kan alleen te niet gedaan worden door importheffingen of boetes. Dat kan een land als Nederland echter niet alleen doen. Alleen in EU of WTO verband kan zoiets effectief worden uitgevoerd.

Dus buiten de vraag of CO₂ uitstoot moet worden tegengegaan, zijn er toch ook voldoende argumenten om over te stappen naar meer “groene” energiebronnen. Of kernenergie ook groen kan worden genoemd blijft dan de vraag.

De snelheid waarmee de energietransitie moet worden uitgevoerd is dan de belangrijkste kwestie. Nederland is maar een klein land en als we niet voorzichtig zijn, prijzen we ons uit de markt. Maar als we het in EU verband regelen, kunnen we dit probleem counteren. Maar nu hebben we het probleem dat de politiek die tegen de klimaatmaatregelen is, ook tegen de EU is. Nu is dit nog een klein deel van het grote politieke geheel, maar toch niet onbelangrijk.

De energietransitie geeft ook belangrijke mogelijkheden. Want nieuwe technologieën brengen werkgelegenheid met zich.  

Concluderend kunnen we stellen dat:

We ons moeten voorbereiden op de gevolgen van de klimaatverandering. De vraag of die al dan niet door de mens wordt veroorzaakt is daarbij niet relevant.

We zullen eens van de fossiele brandstoffen af moeten. Want naast CO₂ gaat die ook gepaard met de uitstoot van wel gevaarlijke stoffen. Willen we onze steden leefbaar houden, dan is elektrisch rijden in welke vorm dan ook de enige keus. De vraag naar elektrische energie zal dan behoorlijk stijgen.

De vraag is in welk tempo die energietransitie plaats moet gaan vinden. Dat is eigenlijk waar de politieke discussie over zou moeten gaan!