9 mei 2025, de werkweek van onze ambassadeur

Door de ambassade werd ik verzocht om de wekelijkse updates van onze ambassadeur in Frankrijk; Jan Versteeg, onder uw aandacht te brengen. Aan dat verzoek kom ik graag tegemoet, de verslagen van onze ambassadeur zijn informatief voor Nederlanders in Frankrijk en prettig leesbaar.

Veel leesplezier!

Vrijheden

Mijn week stond, zoals voor velen, in het teken van herinneren en herdenken. Zoals ik vorige week al schreef, begon dat voor mij in Zeeland met een programma rondom de ondertekening van het 'Verdrag van Middelburg' en de film ‘Het Grote Offensief’ over de bevrijdig van Zuidwest-Nederland.

Op weg terug naar Parijs volop tijd voor verdere reflectie, onder andere over het vaak ondersneeuwen van de bijdrage die Franse strijdkrachten hebben geleverd aan de bevrijding van Nederland, bijvoorbeeld door de Franse eenheden die deelnamen aan de bevrijding van Zeeland toen zij op 1 november voet aan wal zetten in Vlissingen als onderdeel van operatie Infatuate I.

En nu reed ik de omgekeerde route, van Zeeland naar Frankrijk, op weg naar het ereveld in Orry-la-Ville, de centrale begraafplaats voor Nederlanders die tijdens de oorlog omkwamen in Frankrijk. Daar vond op zondagmiddag onze 4 mei herdenking plaats, zoals ieder jaar georganiseerd door de collega’s van de afdeling Defensie en in een hele mooie samenwerking met de lokale autoriteiten en de Ecole élémentaire Henri Delaunay van Orry-la-Ville en Chapelle. De leerlingen van deze school lazen dit jaar in een estafette het gedicht “Liberté” van Paul Éluard voor. Het was ontroerend om te zien hoe serieus de kinderen hun taak namen, hoe ze met klamme handjes om en om de microfoon vasthielden en met ieder woord steviger in hun schoenen leken te gaan staan. Zo werd zichtbaar hoe herdenken ook een vorm van hoop biedt: een stille overdracht van besef, van generatie op generatie.

Daarna stonden we, in het gezelschap van nabestaanden die hiervoor deels uit Nederland waren gekomen, stil bij de verhalen over enkele van de Nederlanders op het ereveld, zoals Robert “Robbie” Simon Cohen, de student die zich Engelandvaarder bij de geallieerden aansloot en vanaf 1943 als jachtvlieger menig huzarenstukje boven het vasteland uitvoerde. Op 11 augustus 1944 kwam hij om het leven tijdens een missie boven Frankrijk, toen zijn vliegtuig werd neergeschoten nabij Breux-sur-Avre. Hierdoor werd wat zijn een-na-laatste vlucht had zullen zijn, zijn laatste. Het zijn de persoonlijke verhalen als deze, die voor de moed, het verlies en de hoop van velen die op het ereveld begraven liggen, tastbaar maken.

Op maandag organiseerden we onze eigen 5 mei viering op de residentie met een evenement waarbij schrijver Megan Koreman, in aanwezigheid van de Franse Minister van Veteranen en herdenking, Patricia Mirallès de Franse vertaling van haar boek “Dutch-Paris, le plus grand réseau européen de résistance” presenteerde. Dutch-Paris was Europa's grootste verzetsnetwerk en zo’n 340 mannen en vrouwen waren betrokken bij de ontsnappingslijn die via België en Frankrijk naar Zwitserland en Spanje liep en het mogelijk maakte om tussen 1942 en 1945 zo’n 3000 mensen te helpen ontsnappen aan de Nazi’s.

Het was heel bijzonder om ook hierbij verschillende nabestaanden te mogen verwelkomen, waaronder Alain Souloumiac, zoon van Suzanne Hiltermann-Souloumiac die – juist voor de oorlog als twintigjarige studente naar Parijs gekomen - menig neergeschoten geallieerde piloot in veiligheid wist te brengen. Ook de familie van de toenmalige Nederlandse consul in Lyon, de heer Jacquet, was hiervoor afgelopen maandag naar Parijs gekomen. Naast consul Jacquet hielp ook Joop Kolkman, waarnemend vice-consul voor Nederland in de Franse stad Perpignan, Nederlandse vluchtelingen en Engelandvaarders door hen op te vangen en van (vervalste) reisdocumenten te voorzien. Zo konden ook deze Nederlanders vanuit Frankrijk naar Spanje vluchten. Kolkman zelf bleef tot het bittere einde in Perpignan om mensen te helpen vluchten. Hij werd door de Duitsers opgepakt en overleefde de oorlog niet.

Kortom, het boek van Megan Koreman is fascinerend en legt veel verhalen bloot die voor mij tot nu toe onbekend waren. Ik zou u ook graag de kans willen geven deze verhalen te ontdekken. U kunt het boek natuurlijk in de boekhandel bestellen, maar ik heb ook vijf exemplaren van de nieuwe Franse uitgave liggen die ik graag onder u verloot. Meldt u zich in de reacties onder dit bericht!

Diezelfde maandag stond er nóg een evenement op de agenda in het kader van vrijheid, dit keer academische vrijheid. Ik vergezelde onze minister van onderwijs, cultuur en wetenschap Eppo Bruins naar de Sorbonne voor de bijeenkomst “Choose Europe for Science” waar President Macron het ‘Choose France for Science’ aankondigde, een investering van 100 miljoen euro om toptalent van over de hele wereld aan te trekken naar Franse universiteiten en onderzoeksinstellingen. En vervolgens was het de beurt aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen die niet alleen het bredere ‘Choose Europe’ initiatief , dat met een half miljard euro Europa tot een magneet moet maken voor internationaal toptalent presenteerde, maar ook het plan om vrijheid van wetenschappelijk onderzoek wettelijk te verankeren binnen de EU.

Gelukkig was er aan het eind van de dag nog even tijd om met de minister een stukje van de Aragolijn te lopen, de meridiaan die dwars door Parijs loopt en tot 1914 voor Frankrijk als de officiële nulmeridiaan gold in plaats die van Greenwich. Het fenomeen denkbeeldige lijn was aan de natuurkundige Eppo Bruins zeer wel besteed, net als het gegeven dat het Parijse gedeelte van de lijn gemarkeerd wordt door een kunstwerk van de grote Nederlandse kunstenaar Jan Dibbets, ofschoon er van de door hem geplaatste 135 koperen plaatjes in de afgelopen 30 jaar de nodige verdwenen zijn. Wilt u zelf de route lopen, probeer dan de hand te leggen op het boekje ‘De meridiaan van Parijs’ van Philip Freriks, hij vertelt met veel humor allerlei interessants over plekken langs de route.

Op dinsdag vierde de Nederlandse afdeling van het Lycée International in Saint-Germain-en-Laye haar 70-jarig jubileum. Ik mocht erbij zijn, samen met mijn Belgische collega Jo Indekeu en de Vlaamse vertegenwoordiger Yves Wantens, want de ‘Nederlandse’ afdeling is net zo goed een Vlaamse afdeling. Wat een feestelijke en warme viering was het, met indrukwekkende bijdragen van leerlingen, oud-leerlingen en docenten. Er was mooie muziek, een door de leerlingen gemaakte tentoonstelling over de geschiedenis van de Lage Landen en hun internationale contacten, en een vraag en antwoordsessie met de bovenbouwleerlingen over diplomatie en het werk van onze ambassades in de huidige tijd. Je voelt aan alles hoezeer deze school jongeren probeert voor te bereiden op een wereld waarin openheid, betrokkenheid en wederzijds begrip essentieel zijn. Een felicitatie waard aan iedereen die in die 70 jaar een steentje heeft bijgedragen aan het succes van de Nederlandse afdeling!

Tot besluit nog een laatste dag in het teken van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Waar we in Nederland op 4 en 5 mei stilstaan bij de bevrijding en de gevallen slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, doet de rest van Europa dit op 8 mei, de dag van de capitulatie van Nazi-Duitsland. Vanwege het 80-jarig ‘ jubileum’ was de gebruikelijke bijeenkomst onder de Arc de Triomphe extra speciaal. Tussen de vlaggen, de vlam, de veteranen, de parades, werd stilgestaan bij vrede en vrijheid, bij hoe bijzonder het is dat we in ons deel van Europa al tachtig jaar zonder oorlog in vrijheid leven. . In de woorden van President Macron: “Nous n'aurons jamais fini de défendre la paix. Nous n'aurons jamais fini. Et si certains le pensaient, ces dernières années en Europe et dans le monde nous l'ont rappelé.”

Goed weekend,

Jan Versteeg