Achter de schermen

Eind februari 2025 deelde ik een blog met de titel ‘PRINTEMPS SYMBOOL VAN HET GROTERE PARIJS’. Het was mij opgevallen dat er in diverse reisgidsen relatief weinig of zelfs helemaal geen aandacht werd besteed aan de prachtige architectuur en de indrukwekkende geschiedenis van het Parijse warenhuis Printemps Haussmann.  Nog even als herinnering: 

Jules Jaluzot was een voormalig werknemer van het warenhuis Bon Marché op de linkeroever. In 1865 opende hij samen met Jean-Alfred Duclos een winkel in nieuwigheden, met innovaties zoals grote etalages, op de hoek van de rue de Provence, rue du Havre, rue de Caumartin en boulevard Haussmann. De ligging was strategisch, vlak bij het treinstation Saint-Lazare en de Opéra Garnier. Het gebouw werd in 1874 enorm uitgebreid en voorzien van liften afkomstig van de Wereldtentoonstelling van 1867, destijds een grote noviteit. Deze eerste winkel werd in 1881 door brand verwoest. De architect Paul Sédille herbouwde de winkel van 1881 tot 1885 met overdadige luxe. Het was het eerste warenhuis voorzien van elektrische verlichting. Klanten konden vanachter een glazen wand de werking van de energiecentrale observeren. De voorgevel aan de Rue du Havre is bewaard gebleven: boven de arcaden die de ingang van de winkel markeren, zijn beelden van de vier seizoenen geplaatst , werk van de  beeldhouwer Henri Chapu. De winkel werd beroemd vanwege de vier hoekzuilen, waar in mozaïek de naam van de winkel te lezen is. Printemps was in 1904 ook een van de eerste warenhuizen met een directe toegang tot de metro.

In 1904 ging het bedrijf bijna ten onder en dit leidde tot het ontslag van Jules Jaluzot. Hij werd opgevolgd door Gustave Laguionie, die het jaar daarop de bouw van een tweede winkel aankondigde. Deze locatie, ontworpen door architect Rene Binet, werd vijf jaar later geopend De bouwstijl is gebaseerd op het zelfde principe van de hoekrotondes van de eerste winkel. Ze zijn versierd met beelden van de beeldhouwer Anatole J. Guillot. Binnenin bevindt zich een indrukwekkende, centrale, achthoekige hal die verlicht wordt door een dubbele koepel. In 1912 breidde architect Georges Wybo de winkel aan de rue Charras uit en creëerde een tweede hal. Winkel nummer twee werd in 1921 door brand verwoest en tussen 1921 en 1924 volgens hetzelfde ontwerp, herbouwd door Georges Wybo. De schitterende koepel van René Binet, zichtbaar op de 6e verdieping, is wonderbaarlijk genoeg intact gebleven en is een omweg waard. 

Ik eindigde mijn blog met de volgende informatie: Ontdek de geheimen van dit unieke warenhuis en breng een bezoek achter de schermen bij Printemps Haussmann. Wist je dat je een exclusieve rondleiding kunt boeken?  Duik onder begeleiding van een deskundige gids in de geheimen van deze baanbrekende architectuur en de buitengewone geschiedenis van het warenhuis. Deze tour begint met een uitzonderlijk panoramisch uitzicht over de daken van Parijs, voordat je door de ondergrondse galerijen wordt geleid.

Via privé-ingangen tot verborgen doorgangen, krijg je de kans om emblematische bezienswaardigheden van Printemps Haussmann te ontdekken, zoals de Grand Escalier Patrimonal en de achterkant van de majestueuze glas-in-loodkoepel te ontdekken die in 1923 werd ontworpen. Van de ‘7e hemel’ tot de kelder, van het Tweede Keizerrijk tot de 21e eeuw, via Art Nouveau en Art Deco, deze tour is een wandeling door het erfgoed van het ‘Grand Magasin’ en zijn transformaties in de afgelopen 160 jaar.

Op ontdekkingstocht langs de verborgen geheimen van Printemps Haussmann

Welnu vorige maand heb ik zelf deelgenomen aan deze rondleiding door het warenhuis, die begint in het oudste gebouw dat wordt ingesloten door de boulevard Haussmann, rue du Havre, rue de Provence en de rue de Caumartin. Het gebouw staat bekend als Printemps de l’Homme en de ingang bevindt zich op nummer 70 van de boulevard Haussmann. Nadat je je hebt aangemeld bij de informatiebalie (midden begane grond) kan de rondleiding beginnen. Allereerst ga je achter de coulissen via de dienstlift naar een deel van het dakterras waar normaal geen enkele toerist kan komen. Het trakteert je op een ongekend uitzicht over de daken van Parijs en de rue Tronchet met aan het einde de indrukwekkende Madeleine kerk.

Allereerst ga je achter de coulissen via de dienstlift naar een deel van het dakterras waar normaal geen enkele toerist kan komen

De exclusieve rondleiding trakteert je op een ongekend uitzicht over de daken van Parijs

De rue Tronchet met aan het einde de indrukwekkende Madeleine kerk

Vervolgens weer negen verdiepingen omlaag met roltrappen die lijken te zweven acher een driedimensionale verticale koepel ontworpen door het Canadese architectenbureau UUfle. De ‘sluier’ is een eerbetoon aan de iconische glas-in-lood koepel uit 1894. Het weegt 24 ton, maar lijkt te zweven door de verticale wand met een glazen vloer en spiegelplafond. Het is 25,5 meter hoog en 12,5 meter breed en bestaat uit wit geschilderde aluminium platen die gelamineerd zijn om een floraal reliëf te creëren.

Foto: Printemps, Michel Denance

Het patroon is een interpretatie van afbeeldingen uit de originele glas-in-loodramen, omgezet in een opeenvolgend patroon. Het respecteert de traditie van het Art Nouveau-motief dat in de natuur voorkomt en het lijkt op een vuurwerkexplosie of vallende bloesems. Het is vervolgens willekeurig verdeeld om zo ongeveer 17.200 bloemblaadjesvormige openingen te vormen. Dit onthult een trans-formerende reeks kleuren door het gebruik van zogenaamd dichroïsch glas, als hedendaagse interpretatie van glas-in-lood. Dit unieke glas vertoont twee verschillende kleuren, die steeds van kleur veranderen afhankelijk van de lichtomstandigheden.

Beneden aangekomen begeven we ons naar buiten voor uitleg over de architectuur van het gebouw aan de buitenzijde ter hoogte van rue du Havre. Deze prachtige gevel vol met koper en bladgoud dateert uit 1865 en is gelukkig na de brand in 1881 gepaard gebleven. Deze prachtige Art Nouveau gevel is erkend als historisch monument van de stad Parijs. De figuren van de Vier Jaargetijden op de gevel zijn het werk van beeldhouwer Henri Chapu. Daarnaast zijn er veel details in goud, modieuze kleuren uit de glorietijd van het modernisme en de Belle Époque in Frankrijk. De mozaïeken met de naam van het etablissement zijn blauw, groen en rood om details uit de lente te symboliseren.

Beelden van de beeldhouwer Anatole J. Guillot

Weer naar binnen dalen we af naar kelder niveau -1 om, zonder te weten, de rue Caumartin te kruisen naar de tweede winkel; Printemps Femme. Deze locatie, ontworpen door architect Rene Binet, werd geopend in 1909. De bouwstijl is gebaseerd op het zelfde principe van de hoekrotondes van de eerste winkel. Winkel nummer twee werd in 1921 door brand verwoest en tussen 1921 en 1924 volgens hetzelfde ontwerp, herbouwd door Georges Wybo. Op de begane grond een expositie over de huisstijl, designontwerpen van het iconische warenhuis door de jaren heen. 

Vervolgens worden we meegevoerd naar weer een verborgen parel binnenin Printemps: de Grand Escalier Patrimonal. Een trappenhuis dat na veertig jaar gesloten te zijn geweest voor het publiek in juni 2024, na een grondige restauratie, opnieuw geopend is voor het publiek. Een waar architectonisch hoogstandje uit de jaren ’20. Een stukje geschiedenis dat verdient om herontdekt te worden. na een minutieuze restauratie. Ontworpen door architect Georges Wybo tussen 1922 en 1924, symboliseert het een uniek stukje erfgoed dat zichzelf elk jaar opnieuw uitvindt. Na de sluiting in de jaren ’80, de trap diende toen alleen als noodtrap, werd deze zorgvuldig gerestaureerd en is nu open voor bezoekers.

De onlangs gerestaureerde Grand Escalier Patrimonal

De 156 treden tellende ‘zwevende’ trap verbindt een van de hoofdingangen van ‘Printemps Femme’, (hoek rue Caumartin, boulevard Haussmann) met het panoramische terras op de 7e verdieping. Een unieke klim naar de hemel, die begint met een marmeren trap, die vervolgens verdubbelt. Smeedijzeren leuningen met arabeske rondingen en verborgen patronen met de P van Printemps. Volg het spel van rondingen dat doet denken aan de rationele lijnen van Art Deco. Als je deze trap neemt, krijg je een heel licht gevoel, omdat er geen pilaren zijn die de trap ondersteunen. Het is onzichtbaar met haken aan de gevel bevestigd. Spiegels op elke overloop creëren een gevoel van ruimte en licht, wat de schoonheid van de plek en die van haar bezoekers weerspiegelt.  De trap is bedekt met een blauw en groen tapijt, de historische kleuren van Printemps.

Om te zien hoe het trappenhuis er uit zag voor de restauratie worden we geleid naar de hoektoren, gelegen aan de rue de Provence, waar dezelfde trapstructuur aanwezig is die wacht op restauratie. Bijzonder om te zien is dat de traptreden niet geheel vervaardigd zijn van marmer maar in het midden gewoon voorzien zijn van een houten structuur. Zuinigheid met vlijt zullen we maar zeggen. Ook hier is het wachten op restauratie.

De monumentale Charras Dome zichtbaar op de zesde etage

Op de zesde etage bevindt zich de monumentale koepel van Printemps. De zogenaamde ‘Charras Dome’ die kan wedijveren met de koepel van Galeries Lafayette. Het is het enige overblijfsel uit vroegere geschiedenis van de winkel. Gebouwd in 1923 door de meester-glasblazer Eugène Brière en herinnert ons aan het meesterlijke decor van het Printemps van weleer. Met zijn 3.185 glas-in-loodramen in 22 kleurtinten; geel, groen, oranje waarin blauw overheerst stelt het een bloemenlucht voor, het thema van de lente.

Het geheel wordt onderbroken door acht spindels met bloeiende stengels die op uitstekende kroonlijsten rusten. Deze constructie vormde een waar symbool van de heropleving van het warenhuis.

Via een verborgen gangenstelsel komen we achter de koepel terecht waar we een uniek binnenkijkje krijgen op de constructie van deze koepel.

De achterzijde van de Charras Dome

De constructie aan de buitenzijde

Ik waarschuw van tevoren, het is een aardige tippel met ook vele malen lang stilstaan en luisteren naar de verhalen. Dus makkelijke schoenen worden geadviseerd. De rondleiding eindigt op de zevende etage en wordt bekroond met weer een prachtig uitzicht over Parijs. De rondleiding is te boeken bij Manatour. Voor boekingen klik hier.