Lunch in Frankrijk

De lunch in Frankrijk is een fenomeen. In het heerlijke boekje van Simon Kuper over veranderend Parijs schrijft hij dat de lunches in Parijs de reden waren voor hem om er te blijven. Hij kocht ruim twintig jaar geleden een appartement in het elfde arrondissement, niet ver van Place de la Bastille. Destijds nog te betalen. Twintig fatsoenlijke restaurants op loopafstand. Het dagelijkse wonder van het dagmenu (la formule), de betaalbaarste toplunch ter wereld van twee of drie gangen, bereid met verse ingrediënten, die ochtend aangeleverd. Een ritueel van anderhalf uur. Het gemiddelde restaurant waar hij kwam stond in geen enkele gids voor fijnproevers, maar de alledaagse eetstandaard was er volgens hem hoger dan in bijna elke andere straat op aarde. Dat moet ook wel, want de meeste klanten zijn culinaire critici. Sinds hun kindertijd eten ze dezelfde klassieke Franse gerechten: uiensoep, crème brûlée, foie gras. Ik zie het aan onze buurkindertjes: ze krijgen elke dag op school een driegangenmaaltijd, vers bereid. Al nemen hun ouders ze elke dag mee naar McDonald’s, op school leren ze de Franse keuken eten. En zo wordt iedere Fransman of Française een kenner.

Nu woon ik niet in Parijs, maar ook hier op het Franse platteland is de lunch een fenomeen. Tussen twaalf en twee valt de wereld stil, nog altijd. In elk gehucht is wel een restaurant waar het rond het middaguur vol zit met ‘werkers’. In de stad is het vaak kantoorpersoneel, in een dorp eerder de elektriciens en de bouwvakkers. Van hun baas krijgen ze de maaltijdcheques (les tickets restaurant) die ze vrijwel overal in kunnen wisselen voor een repas. Zelfs in die verschrikkelijke winkelcentra die je (ook hier) rond de steden vindt, is er steevast een restaurant dat tussen de middag stampvol is. Ik haalde er altijd mijn neus voor op - snob als ik ben - maar dat veranderde toen we een keer een paard gingen kopen ergens in de Dordogne.

Guy ging mee, onze Franse vriend uit het buurgehuchtje. Ik zou er nooit aan gedacht hebben, maar op zijn verzoek maakten we een lunchstop op het industrieterrein annex winkelcentrum van Périgueux. Daar zaten we dan. Op een late decemberdag. Eindelijk eens aan zo’n formicatafeltje in een cafetaria bij een Frans winkelcentrum. Tot dan toe bezorgde de aanblik van zo’n etablissement mij altijd een lichte depressie: aan die plastic tafeltjes te zitten, onder de schelle verlichting van de tl-buizen, met uitzicht op het parkeerterrein van de Intermarché. Maar het bleek als altijd weer genuanceerder. Ten eerste was het eten veel beter dan je zou verwachten, het glas rosé eveneens. En ten tweede was het ook wel gezellig: een combinatie van alle lagen van de bevolking eet daar: werklui, jong, oud, nette mensen, volkse lui, van alles. Anderhalf uur later konden we de weg weer op, door naar Monsaguel, een klein dorpje diep in de Dordogne, waar Théos wachtte, onze mooie Fries.

Ik moet eerlijk bekennen dat we sindsdien nooit meer naar een dergelijke lunchplek zijn teruggekeerd, maar de lunch in Frankrijk nestelde zich in ons bestaan hier. We werden redelijke vaste klanten bij een klein dorpsrestaurant niet ver bij ons vandaan, gevestigd in een oude herberg. De kok en zijn vrouw (die bediende) woonden boven het restaurant. Binnen was het alsof je terug in de tijd ging. De oude bar van de herberg stond er nog. Er was een enorm open vuur in een oude schouw, waar iemand af en toe een flink blok hout opgooide, waardoor als de wind verkeerd stond en de schoorsteen even niet goed trok, de clientèle soms in een wolk van fijnstof en koolmonoxide het goddelijke dessert nuttigde. De kok kookte met de seizoenen mee, gebruik makend van hun eigen moestuin en boomgaard. Dus alle groenten waren onvoorstelbaar smakelijk, de meiknolletjes, pastinaak, worteltjes, paddenstoelen. De gefrituurde courgettebloemen, en in de desserts de kruisbessen, frambozen en aardbeien, allemaal uit eigen tuin. Traditioneel Frans, en dus stond er altijd een klassieke tête de veau bij de voorgerechten, en vaak iets van rundvlees of vis bij het hoofdgerecht. Maar God, wat smakelijk bereid! Niets à la carte, gewoon een klein menu en een iets groter menu. De oplettende lezer merkt op dat bovenstaande in de verleden tijd is geschreven. Klopt. Om twee redenen. De kok is met pensioen. Maar belangrijker: het vegetarisme is in Frankrijk maar mondjesmaat aan het doordringen. De wijsheid komt met de jaren, en vlees eten werd voor ons langzaam maar zeker onmogelijk. Zo zie je maar weer, alles gaat voorbij.

Zelfs de lunchcultuur in Parijs. Simon Kuper woont er nu ruim twintig jaar en de stad verandert. Tweetaliger, een stad voor rijken, allemaal net als in Amsterdam. Maar dus ook de lunchcultuur. Steeds minder Parijzenaars nemen de tijd voor een lunch. De anderhalf uur is teruggebracht naar drie kwartier en er wordt veel minder wijn gedronken. Overal rukken in Parijs de broodjeszaken en fastfoodtenten op. Niets blijft hetzelfde. Gelukkig zijn er nog veilige havens om te schuilen. Zelfs in Amsterdam. Rond Pasen was ik in de stad, bezocht met mijn zus de Matthäus Passion in het Concertgebouw, waarna we na afloop aten bij Brasserie van Baerle. Altijd voorbijgelopen, in die vijfentwintig jaar dat ik om de hoek woonde. Te burgerlijk, snob als ik ben. Oulah, wat een vergissing! Klassieke Franse brasserie, maar met de tijd meegegaan. Vooraf gerookte paling met brioche en hollandaise. Daarna de vis van de markt: rogvleugel op verrukkelijke, boterzachte asperges. Zo smaakvol! Alles verandert, maar sommige dingen mogen nog wel even blijven.

Leo Pauw

Voor meer verhalen over ons leven in Frankrijk: zie www.leopauw.com.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20250620, Korte Verhalen

< Vorige bijdrage

Reactie van paul en carin op 21 Juni 2025 op 11.28: Leuk verhaal, heeft ons ook jaren gekost om een keertje warm te gaan lunchen, maar is nu zowel praktisch alsook een kadootje geworden....In Parijs bezoeken we graag een "bouillon" na hierover gelezen te hebben in de blog van Ferry vd Vliet, hieronder "Julien" in 2022, nog met snoetjes....

Reactie van Martin Soeters op 21 Juni 2025 op 15.34: Mooi verhaal, ook hier in mijn dorp zo'n tentje waar je niet verwacht dat er iemand zal zijn. Maar tijdens de lunch is het helemaal volgepakt.

Toen mn kinderen jong waren, een jaar of 30 geleden, gingen we vaak naar Frankrijk met de tent. Veel rondgetrokken. En op dagen dat we naar een nieuwe camping reden, lunchten we steevast bij een Les Routiers, en dan degene waar de meeste trucks stonden, dan wist je dat het een goede was. Geweldig eten, de enige vraag die je kreeg (krijgt) rood of wit? en het scheelde 's avonds koken na het opzetten van de tent. :)

Reactie van Henri Bik op 21 Juni 2025 op 15.49: @Leo Pauw, interessante bijdrage. Ik eet graag aan die formica tafels tussen de 'routiers en artisans': buffet entrees à volonté, een grote warme schotel, fromage, buffet desserts à volonté, café en vin de pays à volonté. Niet de hoogste kwaliteit maar wel een wereldpijs: Alles voor € 22,60 LINK

Buffet Entrées à volonté

Gisteren dineerde ik in de ondergaande zon op het terras van Restaurant San Boulou aan de haven van mijn mediterrane stadje: Pastis, Plateau de l'Etang (4 oesters, 5 gepersilleerde mosselen en 4 gegratineerde oesters), gegrilde inktvis, pannekoekje met Grand Marnier, koffie en 50 cl Picpoul de Pinet:alles hoogste kwaliteit: € 70

Dan kijk ik op de prijslijst bij Brasserie van Baerle en zie dat ik daar de oesters € 4,95 per stuk doen en de witte wijn vanaf € 50 per fles en dan ben ik zo blij dat ik in de Hérault woon.

Reactie van Leo Pauw op 21 Juni 2025 op 17.03: Erg leuk, jullie reacties! Dank daarvoor.

Reactie van Hans van der Bij op 22 Juni 2025 op 13.31: Mocht je in de buurt zijn van Beziers, Herault (34) en je wil terug in de tijd?

Restaurant Routier, le Relais de L Oppidum, Montée des Noyers, 34500 BEZIERS

Menu van € 14 (voorgerecht, hoofdgerecht, kaas en dessert, inclusief 1/4 fles wijn).

Nog een menu van € 11, inclusief wijn. Familiekeuken. Kindermenu.

Restaurant

Montée des Noyers, 34500 BEZIERS

Reactie van hendrik op 22 Juni 2025 op 18.33: Een aanrader in St.Prix bij Lapalisse L'Etappe Bleue.

Déjeuner € 17.50 incl., helaas is sinds corona de lunch niet meer mogelijk à la carte.

Mr Machuret is een tovenaar aan de kachel.

Bon apétit, Hendrik

Reactie van Ingrid de Eerste op 25 Juni 2025 op 8.45: Wij Nederlanders hebben het over 'warm eten' alsof er ook koud eten is. En ja, wij hebben een broodmaaltijd wat men hier niet kent. In al die jaren als kinderarts neem je de voedingsanamanese door. Die kinderen vertellen prachtig wat ze op school gegeten hebben. Ook leggen ze uit waarom ze iets niet lusten. Het Franse familieleven wordt vereenvoudigd door dit fenomeen. De meeste grote bedrijven hebben een bedrijfsrestaurant waar geen kroketten en soep geserveerd wordt. Des avonds wordt er eenvoudig gegeten, ham, soep, salade, meloen. Brood is onvermijdelijk en altijd een klein stukje kaas na de maaltijd. Maar het gouter, het hapje na schooltijd, is veranderd in industriële rommel. Drinkzakjes met fruitcompot, vieze koekjes per stuk verpakt. Hier in de stad is een Portugees met repas ouvrier. Geweldig, stampvol en als het mooi weer is onder de platanen. En zoals zo vaak, Portugezen zijn gezellig en stralen gastvrijheid uit.

Reactie van Janny O. op woensdag: Ja Ingrid, wij hebben zojuist koud eten gegeten. Brood met beleg. Fijn dat jullie een fijn Portugees restaurant in de buurt hebben, wij in geen velden of wegen. En dat er in een Frans bedrijfsrestaurant geen korketten worden geserveerd, lijkt me logisch, ik heb ze in de winkel ook nog nooit gezien.