Zoveel werk voor slechts 73 dagen...

'Ik zou graag de clausule van het testament van Adam willen zien waaruit blijkt dat ik uitgesloten zou zijn bij de verdeling van de wereld.' Het citaat van Frans I (1494-1547), koning van Frankrijk van 1515 tot aan zijn dood, zet direct de toon. Niets is deze emblematische Franse koning te groot, te mooi, te veel. Gedurende zijn koningschap maakt Frankrijk een enorme ontwikkeling door op het gebied van kunst en literatuur. Op militair en politiek gebied wordt zijn bewind gekenmerkt door meerdere oorlogen – met name in Italië – en een invloedrijke diplomatieke strategie. Door die oorlogen in Italië leert hij dat land goed kennen, en vooral de kunstzinnige stroming die daar aan het ontstaan is en die uit zal groeien tot de renaissance.

In 1519 luidt Frans I officieel de bouw in van zijn nieuwe kasteel, dat volgens zijn zeggen 'mooi, groots en weelderig' zal zijn. Voeg er de woorden luxueus en uitbundig aan toe en de lijnen van Chambord beginnen zich op papier al af te tekenen. Hij wil een kasteel bouwen dat de wereld versteld zal doen staan. Maar waarom zo ver achteraf, hier in deze moerassige uithoek, verscholen in de uitgestrekte bossen van de Sologne?

Hij kiest Chambord juist omdat de plaats zo afgelegen is en omdat de streek perfect is voor de jacht. Hij is van plan hier aangename momenten door te brengen met zijn naaste vriendenkring, aangevuld met vrouwelijk schoon. Om vrienden en vriendinnen op gepaste manier te kunnen ontvangen, pakt hij het groots aan: het kasteel telt meer dan 400 kamers, een statige dubbele wenteltrap en een enorm park om in te jagen. De natuur in Chambord lijkt niet mee werken, de plaats is drassig en stroomt om de haverklap onder, maar daar heeft de exuberante koning maling aan. Voor een stabiele ondergrond laat hij door een grote schare timmermannen grote houten heipalen maken – ja, dit immense kasteel staat op houten palen. Het blijkt gevaarlijk om hier te werken: meerdere ambachtslieden bezwijken aan dodelijke moeraskoortsen. Ter plekke zijn ook geen stenen om het kasteel te bouwen. Wat let hem om meer dan 220.000 ton stenen met schepen over de Loire aan te vervoeren, uit te laden in de haven van Saint-Dyé en vervolgens met ossenkarren naar de bouwplaats te vervoeren?

Toch is er nog een laatste probleem: de koning wil per se dat zijn kasteel omringd wordt door water. Hij wil daarvoor de Loire over enkele kilometers verleggen, maar dat idee blijkt te hoog gegrepen. Een eeuw later kanaliseert men alsnog de kleine Cosson, die voor het water zorgt dat het kasteel ten dele omspoelt – zo zijn de slotgrachten die Frans zo graag wilde zien en waarin het kasteel zich weerspiegelt, er alsnog gekomen.

Zoveel werk, zoveel mensen, zoveel middelen… uiteindelijk verblijft Frans slechts 73 dagen in het kasteel van Chambord, dat met recht beschouwd wordt als het grootste en bekendste Loirekasteel.

----

Bovenstaande tekst is afkomstig uit Vorstelijke Loire, de nieuwste uitgave voor Frankrijk in de reisgidsenreeks PassePartout, uitgegeven door Edicola Uitgeverij te Deventer. Je kunt hier het inkijkexemplaar inzien. Bestellen kan via de uitgeverij, op één van de vele internetsites zoals bol.com, of natuurlijk - beter! - bij je eigen plaatselijke boekhandel.