Het verhaal achter de naam (45) : Laignelet

Om nog even in paassferen te blijven: er is een dorp in Frankrijk dat vernoemd is naar het paaslam, het Lam Gods, het Agnus Dei.

Laignelet (Ille-et-Vilaine) geeft de verkleinvorm van een lam weer, met het lidwoord eraan vastgeplakt. Je mag het dus lezen als L'Aignelet, een spellingsvariant op L'Agnelet, 'het kleine lam'. Toch betreft het hier slechts in overdrachtelijke zin een lam. Het gaat hier eerder om het Lam Gods, het Agnus Dei. De plek was oorspronkelijk een vrijliggend kerkhof, behorende bij de in het bos gelegen parochie Saint-Martin-du-Bois. Toen het dorp ‘verhuisde’ van het bos naar deze plek aan een doorgaande weg, ging de naam van het kerkhof over op de parochie en vervolgens op het dorp. De voorgevel van de kerk van Laignelet toont nog steeds een groot Lam Gods.

Natuurlijk zijn er ook dorpen naar het 'echte' dier vernoemd, al zijn er dat niet veel. Agneaux (Manche) en Agnielles (Hautes-Alpes) bijvoorbeeld geven een plek weer, waar ten tijde van de naamgeving lammeren (agneaux) waren. De naam komt ook terug in buurtschapsnamen als L'Agnélas, tegenwoordig een wijk van Voiron (Isère), die in de veertiende eeuw als Agnella in een Latijnse tekst vermeld wordt.

Om nog even terug te komen op die oude parochienaam Saint-Martin-du-Bois : die had een tegenhanger in de velden even verderop, Saint-Martin-des-Champs. Nadat er in het huidige Fougères een sterke burcht werd gebouwd op een rots in een moerassig gebied in een meander van de Nançon, ontstond daarbij een woonplaats en een nieuwe parochie. Dat ging ten koste van een gedeelte van het grondgebied van Saint-Martin-des-Champs, dat al gauw van naam veranderde: in de elfde eeuw al wordt de oude kerk vermeld als ecclesia de Excussa. Het (Middeleeuws-)Latijnse voltooid deelwoord excussa betekent zoveel als 'verminderd, geamputeerd' - het geeft aan dat een gedeelte van het dorp is 'weggehaald, geamputeerd'. Het is de oorsprong van het huidige dorp Lécousse (Ille-et-Vilaine).