Hèt netwerk van, voor en door Nederlandstaligen in Frankrijk - zegt het voort!

Het verhaal achter de naam (69) - Bretteville & Anglesqueville

Toen de Noormannen in Normandië kwamen wonen, namen ze in hun kielzog een aantal Britten en Angelen mee. Deze Britten en Angelen waren zowel voor de inheemse bevolking als voor de Noormannen vreemdelingen. De nederzettingen waar zij woonden, werden ter onderscheiding naar deze vreemdelingen vernoemd. Het grote aantal dorpen met de naam Bretteville in Normandië – nooit echt ver van de kust verwijderd – is tekenend. Het half dozijn dorpen met de naam Anglesqueville of Englesqueville betreft nederzettingen waar Angelen waren neergestreken. Het achtervoegsel -ville, afkomstig van het Latijnse ‘villa’, betekent oorspronkelijk ‘boerderij, kleine nederzetting’.

Bretteville-sur-Dives (Calvados), Bretteville-sur-Laize (Calvados), Bretteville-sur-Odon (Calvados), Englesqueville-en-Auge (Calvados), Anglesqueville-sur-Saâne (Seine-Maritime), Bretteville-du-Grand-Caux (Seine-Maritime): het zijn voornamelijk rivier- en streeknamen die deze dorpen van elkaar onderscheiden. Het bijzondere Anglesqueville-la-Bras-Long (Seine-Maritime) heeft niets met een ‘lange arm’ te maken; het is de volksetymologische interpretatie van een oud Lablalum (1202), la Braelont (1337), waarschijnlijk een persoonsnaam, maar waarvan de herkomst en de bronvorm onzeker zijn. Ook de bepaling van Anglesqueville-l’Esneval (Seine-Maritime) vertegenwoordigt een persoonsnaam. Het betreft de adellijke familie d’Esneval, die we ook terugvinden in Criquetot-l’Esneval (Seine-Maritime) en Auzouville-l’Esneval (Seine-Maritime).

Waarschijnlijk komen ook de Britten van Bretagne (Indre) en Bretagnolles (Eure) uit Groot-Brittannië, maar een plaats als Bretenières (Côte-d'Or) is recenter: deze ‘Britten’ waren waarschijnlijk afkomstig uit het huidige Bretagne. Datzelfde geldt voor Villers-Bretonneux (Somme) en Voisins-le-Bretonneux (Yvelines). Achter de meeste buurtschappen met de naam La Bretonnière schuilt de familienaam Breton, al kunnen die buurtschappen ook vernoemd zijn naar mensen uit Bretagne die er zich gevestigd hadden.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20250806, Korte Verhalen, Kunst en Cultuur

Reactie van Ludique op 7 Augustus 2025 op 18.48: Super! Genoten..., dankjewel

Reactie van Jeroen Sweijen op 7 Augustus 2025 op 19.48: Zoals altijd, avec grand plaisir, Ludique, dank !

Reactie van Marjanne van den Berg.Dansen op 9 Augustus 2025 op 10.26: Dank je wel weer Jeroen! Met veel interesse gelezen!

Ik vraag me af of er, naast de naar Britten vernoemde nederzettingen, ook nederzettingen zijn vernoemd naar die Noormannen. We hebben allemaal op school geleerd dat Noormannen, of Vikingen, uit Scandinavië kwamen. Daarmee waren zij ook vreemdelingen en zou het logisch zijn dat er ook plaatsnamen naar hen zijn vernoemd.

Ik ben een fervent aanhanger van (wijlen) Albert Delahaye, die o.a. stelde dat de Noormannen geen Vikingen waren en ook niet uit Scandinavië kwamen. Ze kwamen uit de Normandie en trokken naar de gebieden meer noordelijk (misschien wel genoodzaakt door al die immigrerende Britten?). Ze werden Normands genoemd, Noormannen in het Nederlands.

Iets voor het Verhaal achter de naam (7..)? Mits die plaatsen er zijn natuurlijk maar anders sterkt het mij weer in mijn overtuiging :-)

Reactie van Jeroen Sweijen op 9 Augustus 2025 op 10.40: Goeiemorgen Marjanne,

Lastig om daar kort antwoord op te geven, maar ik probeer het toch: toen de Vikingen/Noormannen zich in Normandië vestigden, namen ze ook hun taal mee. Een groot gedeelte van de Normandische toponymie is dan ook van Noordse/Scandinavische oorsprong, vooral langs de kust. Veel dorpen zijn dus niet naar hen vernoemd maar door hen genoemd - en Normandië ontleent haar naam dan ook aan die volk, niet andersom. Voor een uitgebreid overzicht, zie bijvoorbeeld Vikings et noms de lieux de Normandie van Jean Renaud (OREP Éditions, 2009): al die namen zijn wel degelijk van Noordse/Scandinavische oorsprong, met hier en daar Angelsaksische invloeden. Ik kies er wel eens een paar uit voor volgende afleveringen; je vindt natuurlijk ook een uitgebreide selectie in Waarom Lyon geen Dijon heet (uitgeverij September, van mijn hand).

Wellicht een te kort antwoord, maar het raakt wel de kern: een gedeelte van de Normandische plaatsnamen is van "Scandinavische" oorsprong, en die taalelementen zijn door de Vikingen/Noormannen mee naar Normandië genomen; en ook de streek is naar hen vernoemd.