Nederlanders.fr

Hèt netwerk van, voor en door Nederlandstaligen in Frankrijk - zegt het voort!

||  PLAATS BERICHT  ||  PLAATS ADVERTENTIE   || 

In het oostelijke gedeelte van de Limousin vinden we een uitgestrekte hoogvlakte die het plateau de Millevaches genoemd wordt, met in het midden het gelijknamige dorp Millevaches (Corrèze). Zowel de oudste vermelding uit 1048 – Millevaccas – als de dialectale vermelding uit de 17e eeuw – Miauvatsas – verwijzen al naar die 'duizend koeien' uit de huidige vorm. Daarmee wordt ontegenzeggelijk het pastorale karakter van de streek beschreven: een onmetelijk weidegebied om het vee te laten grazen. Een oude legende verhaalt hoe een herderinnetje duizend koeien moest hoeden. In een zwaar onweer raakte zij die allemaal kwijt, en voor straf werden alle koeien in rotsblokken met bizarre vormen veranderd.

De eerste serieuzere toponymische hypotheses spreken over 'duizend bronnen', een geografische werkelijkheid want op dit plateau ontspringen ontelbaar veel bronnen en beken. Een latere analyse houdt het op een samenstelling van het Gallische melo 'gebergte, heuvel' met het Latijnse vacua 'leeg, verlaten'. 'De verlaten berg' is een beschrijving die overeenkomt met wat we weten over het gebied tussen de derde eeuw en het begin van de Middeleeuwen, toen de streek volslagen verlaten was. Toch keert een recente studie weer terug naar het 'water', op basis van het dialect van de Limousin waar gacho 'modder' of 'moeras' betekent; bij het dorp Millevaches ontspringt niet alleen de Vienne, maar liggen inderdaad meerdere bronnen en ook een moeras. Er bestaat dus geen zekerheid over deze naam, maar het zijn zeker geen duizend koeien.

Waar wel koeien zijn? Dorpen waar men veel koeien hield heten vaak La Vacherie (Eure) of met een dialectale variant La Vacquerie (Calvados). Vacquerie-le-Boucq (Pas-de-Calais) lijkt de koeien aan een 'bok' te koppelen, maar die bok is hier vermoedelijk een persoonsnaam. De toevoeging moest het dorp onderscheiden van het naburige La Vacquerie-lès-Hesdin, zo vermeld in de vijftiende eeuw en tegenwoordig Vacqueriette geheten, zeg maar 'Klein-Vacquerie', in de gemeente Vacqueriette-Erquières (Pas-de-Calais). In Lavacquerie (Oise) is het lidwoord eraan vastgeplakt.

Mansus de Vaqueriis (1295) is het tegenwoordige Vacquières in Saint-Just-et-Vacquières (Gard); ooit twee afzonderlijke parochies, waarvan de tweede, net als La Vacquerie in La Vacquerie-et-Saint-Martin-de-Castries (Hérault, gefuseerd in 1832), de aanwezigheid van koeien als herkomst heeft. Ook Vacheresses-les-Basses (Eure-et-Loir) is oorspronkelijk een koeienstal, een vacherie, als we tenminste de oude vorm uit 984 mogen geloven, Vacheria. Diezelfde oude vorm treffen we aan voor Vachères-en-Quint (Drôme), waar ook het buurtschap Bouvat waarschijnlijk aan de koeien en runderen herinnert. Dit zeer kleine dorp is een van de weinige Franse gemeenten zonder kerk; Quint is de naam van de vallei. Lavaqueresse (Aisne) geeft hetzelfde idee weer, ook hier weer met het lidwoord eraan vastgekoppeld.

----

Het boek is uit! Nog veel meer lezen over de verhalen en ontstaansgeschiedenissen achter Franse plaatsnamen? Nu is er Waarom Lyon geen Dijon heet, met ruim 6.400 namen verklaard. Je kunt hier een korte presentatie van het boek lezen, of hier een uitgebreid preview inzien. Het boek is 'overal' te koop, zowel paperback als hardcover.

Vragen over je eigen favoriete plaats? Stel ze gerust hieronder.

Weergaven: 1101

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20200711, Korte Verhalen, Kunst en Cultuur

Reactie van Mahar op 12 Juli 2020 op 4.32

Wat een werk! Leuke toelichtingen altijd. Thiais, in de Val de Marne, al sla je me dood..

Reactie van Jeroen Sweijen op 12 Juli 2020 op 15.21

Nou, Mahar, we zullen je maar niet doodslaan he ;-)

Thiais heeft als oude vormen onder meer een zeer oude vorm uit de 9e eeuw 'Theodaxium'. In 1180 wordt de plaats vermeld als Theodasium, in de 13e eeuw is dat al een stuk korter als Tiès, wat in feite neerkomt op de huidige vorm. Thiais lijkt deel uit te maken van de zeer grote serie plaatsnamen gebaseerd op een persoonsnaam, en is dus vernoemd naar een oude bewoner of eigenaar. Welke naam dat precies was is niet meer te achterhalen, maar het was in ieder geval een oude Germaanse persoonsnaam die begon met Theod-. Misschien Theodasius.

Reactie van wilsam op 12 Juli 2020 op 16.56

Terug naar de Corrèze en misschien ook wel naar de koeien. Ik kom in de Dordogne, maar ook bij Brive, veel bordjes tegen met de naam Coustal. Volgens mij geen dorpen, maar eerder lieux-dits.

Reactie van Ingrid de Eerste op 12 Juli 2020 op 17.52

In het Occitan was Oustal de boerderij. 

Reactie van Jeroen Sweijen op 13 Juli 2020 op 12.24

Goeiemorgen Wilsam, dank voor je reactie!

Wat zou dat mooi zijn he, indien Coustal 'koestal' zou zijn. Maar nee, daar heeft het niets mee te maken. Het zou ook erg vreemd zijn dat een Nederlands woord van oudsher zover naar het zuiden zou zijn doorgedrongen in plaatsnamen. Coustal duidt op een helling, een glooiing, een heuvel, in ieder geval, reliëf in het landschap. Het is een afleiding van costa, de Occitaanse tegenhanger van het Franse côte. Coustal komt min of meer overeen met coteau. Geen koeienstal dus, maar een helling in het landschap.

Reactie van Jeroen Sweijen op 13 Juli 2020 op 12.26

Goeiemorgen Ingrid, dank voor je reactie!

Er bestaat geen link tussen oustal en coustal, maar oustal komt wel veel voor in het namenlandschap van het Occitaanse taalgebied, inderdaad. Ook vaak met aaneengeplakt voorzetsel, trouwens, loustali. Het woord is verwant aan hôtel en hôpital, zowel in het Frans als in het Occitaans. De oorspronkelijke betekenis van oustal was gewoon 'woning' of 'huis', met vaak een betekenisglijding naar 'herberg, onderdak voor reizigers,' en hier en daar kan het ook op een boerderij slaan - dat was immers ook een woning.

Je reactie hieronder, dit zijn de huisregels. 

Je moet lid zijn van Nederlanders.fr om reacties te kunnen toevoegen!

Wordt lid van Nederlanders.fr

GA DIRECT NAAR:

Laatste nieuws uit Frankrijk

© 2024   Gemaakt door: Anton Noë, beheerder en gastheer.   Verzorgd door

Banners  |  Een probleem rapporteren?  |  Privacybeleid  |  Algemene voorwaarden